O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat

Siyosiy madaniyat elementlari:
Siyosiy hissiyot, ko’nikmalar, bilimlar, qarashlarning mazmuni, xarakteri, sistemasi va darajasida ko’rinadi.
Siyosiy xulq-atvor va fuqarolarning ijtimoiy-siyosiy hayotda qatnashuvida bilinadi.
Siyosiy an’analar, odatlar, normalar, siyosiy hayotning bir xil tipi va ko’rsatmalarida mavjud bo’ladi.
Siyosiy munosabatlar, siyosiy hayotning rivojlanish darajasi bilan belgilanadi.
Siyosiy madaniyat ijtimoiy ongning aktiv qismidir. Aslida ijtimoiy ongning 3 turi mavjud:
A) ijtimoiy ongning past saviyasi tipi;
B) siyosiy faoliyatda ishtirok etmaydigan tipi;
V) ijtimoiy tabaqalarni belgilash, siyosiy qarorlar qabul qilishda ishtirok etadi.
Siyosiy madaniyat sinfiy jamiyat tashkil topgandan keyingina shakllana boshlaydi. Siyosiy madaniyat aslida uzoq o’tmishdan tortib to hozirgi kungacha insoniyat taraqqiyoti natijasida jamlangan olamshumul tarixiy tajribaning mohiyati, mag’zi, javharidir.
«Agar iqtisodiy o’sish jamiyatimiz tanasi bo’lsa, ma’naviyat – ma’rifat va siyosiy ong yetukligi uning ruhi, aqli va qonidir», degan edi Prezidentimiz Islom Karimov.
Siyosiy madaniyatning 2 tipi mavjud:
A) An’anaviy siyosiy madaniyat (diniy jihatdan asoslangan) yoki yopiq madaniyat tipi ham deyiladi.
B) Yuqori tabaqa siyosiy madaniyati, yoki ochiq madaniyat tipi. Bu o’zgaruvchan – progmatik bo’ladi.
Hozirgi zamon politologlari siyosiy madaniyatning 3 ta darajasi borligini bayon etganlar. Bular: 1. Tafakkur qilish, anglash darajasi. 2. Fuqarolik darajasi. 3. Siyosiy daraja.
Siyosiy madaniyatning quyidagi modellari mavjud:
1. «Totalitar-avtoritar» modeli.
2. «Liberal-demokratik» modeli.
3. «SHarqona siyosiy madaniyat modeli.
Siyosiy madaniyat turlari, ko’rinish va shakllari:
1. Ibtidoiy: (boshlang’ich) turi – ibtidoiy jamoadan quldorchilik tuzumiga o’tish davrida shakllangan. Hozirgi siyosiy madaniyat uning asosida paydo bo’ladi va rivojlanadi. Inson tabiat oldida ojizroq edi. SHu sabab ular to’da, guruh, tabaqa, elat, millat, jamiyat birikmalarida uyushib yashadi, bu siyosiy hayot hozir ham bor.
2. Fuqarolik turi – eng keng tarqalgan, har bir ijtimoiy siyosiy tuzum doirasida amal qilinadigan asosiy tur bo’lib, rasmiy siyosiy munosabatlar jarayonlarini qamrab oladi. Fuqarolik siyosiy madaniyati umumjamiyat va umuminsoniy siyosiy madaniyatning tarkibiy qismidir. SHaxs bilan guruh manfaatlari, ezgulik bilan xudbinlik va h.k.