|
6.3.2. Qirg’ichli konveyerlar
Qirg’ichli konveyerlar (6.13-rasm, b) turli changsimon, donador va
parchali materiallarni tashishda qo’llaniladi.
Transportlash jarayonidagi katta ishqalanish va yeyilish bunday
konveyerlarning tezligini, uzunligini va unumdorligini chegaralaydi;
amalda tezligi 0,16-0,40 m/s, uzunligi 60-100 m va unumdorligi 50-
350 t/s –ni tashkil etadi.
Qirg’ichli konveyerlar ham plastinkali konveyerlar kabi tuzilgan,
faqat bu mashinalarda to’shamalar o’rniga kurakchalar o’rnatilgan.
Kurakchali konveyerlar yuklarni siljitishiga va tuzilishiga qarab ikki
turga bo’linadi. Birinchi turga yaxlit sudraluvchi konveyerlar kiradi.
Kurakchalar tezligi 0,1
0,4 m/s va ayrim hollarda 1,4 m/s gacha bo’ladi.
Bu konveyerlar ham plastinkali konveyerlar kabi harakatlantiruvchi 4 va
taranglovchi 2 yulduzchadan, ikki qator uzluksiz zanjir 3 va kurakcha 5
dan iborat (6.13-rasm, b).
Qirg’ichli konveyerlarda zanjirlarni tarang ishlashi uchun,
taranglovchi vintli qurilmadan foydalaniladi. Yuritma qismida esa
84
uzatish mexanizmi va yetaklovchi yulduzchalar o’rnatilgan, uzatish
mexanizmida sinishni oldini olish uchun saqlagich mufta o’rnatilgan.
6.4. Plastinkali konveyerni hisoblash asoslari
Tekis to’shamali bortsiz konveyer unumdorligi :
U =
0
1
м
SV
,
(6.80)
Bortli to’shama ishlatiladigan konveyerlarda
U =
Bh
S
VP
M
0
1
,
(6.81)
bu yerda: S - materialning ko’ndalang kesim yuzasi, m
2
;
V
-
to’shamaning harakatlanish tezligi, m/s;
R
m
- material zichligi, kg/m
3
;
0
- material g’ovakligi;
B
- to’shama kengligi, m;
h
- bortlar balandligi,
m;
=0,8 – material bilan to’ldirish koeffisienti.
To’shamaning harakat tezligi amaliyotda 1,0 m/s ni tashkil etadi.
Bunday tezlik tayinlanishi tortuvchi organ sifatida zanjirlar qo’llanishi
va dinamik kuchlanishlarni kamaytirish bilan bog’liq.
Qiya o’rnatilgan konveyerlar uchun maxsus unumdorlikni
pasaytiruvchi koeffisient (K) kiritiladi (6.4-jadval).
6.4– jadval
Transporter o’rnatilish burchagi
K
10 gradusgacha
10 – 20 gradusgacha
20 gradusdan yuqori
1,0
0,9
0,85
To’shamalar kengligi amalda V = 400, 500, 650, 800, 1000, 1200,
1400 va 1600 mm bo’ladi.
Bortlar balandligini 6.5 –jadval yordamida aniqlanadi.
6.5–jadval
To’shama kengligi
V, mm
400
500
650
800
1000 1200 1400 1600
Bortlar balandligi,
h, mm
100
125
160
-
-
-
100
125
160
200
250
-
100
125
160
200
250
320
100
125
160
200
250
320
100
125
160
200
250
320
100
125
160
200
250
320
100
125
160
200
250
320
100
125
160
200
250
320
Plastinkali konveyer yuritma quvvati yukni jadallashtirishga, uni
ko’tarishga va harakat paytidagi qarshiliklarni yengishga sarflanadi va
quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi:
85
N =
n
i
N
1
i
=
n
i
P
1
i
,
(6.82)
Materialni jadallashtirish jarayonidagi tortish kuchi :
R
j
= K
2
U (
-
0
) ,
(6.83)
bu yerda; K
2
=1,3
1,5 – materialning yuklash voronkasi devorlariga
ishqalanishini ko’zda tutuvchi koeffisient;
– to’shama tezligi , m/s;
0
– yukning transporterga tushishining gorizontal qismi, m/s.
Yuk va to’shamani vertikal bo’ylab harakatlanishidagi kuch:
R
v
= (q
m
+ q
t
)
h , (6.84)
bu yerda: q
t
– 1 m to’shamaning zanjir bilan birga og’irligi, N/m.
1 m to’shamaning zanjir bilan birga og’irligi quyidagicha
aniqlanadi:
q
t
= 60 V + A , (6.85)
bu yerda: V – to’shama kengligi, m;
A – 6.6 – jadval bo’yicha qabul qilinadigan koeffisient.
6.6-jadval
To’shama turi
V kenglikdagi to’shama uchun A koeffisienti
0,4 – 0,5
0,65 – 0,8
0,8 yuqori
Engil
O’rtacha
Og’ir
40
60
80
70
50
110
70
100
150
Bortsiz to’shamalar uchun A koeffisienti miqdorini 10-15%
kamaytiriladi.
Engil turdagi to’shamalar donador va mayda parchali yuklar
uchun, og’ir turdagi to’shamalar katta parchali va og’ir yuklar uchun,
o’rtacha to’shamalar o’rtacha ko’rsatkichlarga ega bo’lgan yuklar uchun
qo’llaniladi.
Yukning bortlarga ishqalanish kuchi:
R
b
=
,
(6.86)
bu yerda:
f
– yukning bortlarga ishqalanish koeffisienti;
h
3
– bortning
ishchi balandligi, m;
l
– bortning uzunligi, m;
– materialning to’kma
og’irligi, kg/m
3
;
K
g
= (
2
+ 1,2) / ( 1 + sin
) – material donalari
orasidagi ishqalanish natijasida yukning gorizontal yo’nalishdagi bosimi
kamayishi koeffisienti (bu yerda:
l
- konveyer to’shamasi tezligi, m/s;
- tabiiy qiyalik burchagi, grad) .
Yulduzchalar tayanchlaridagi qarshilik kuchlari:
R
yu
= (
R
max
- R
0
) 0,07, (6.87)
l
K
fh
г
2
3
86
R
max
– zanjirlarning statik taranglanish kuchi, u quyidagicha
aniqlanadi:
R
max
=1,05
R
0
+K
4
(q
m
+q
t
)L
g
+ q
t
L
x
(q
m
+ q
t
) H
, (6.88)
bu yerda: R
0
= 2000 N – zanjirning dastlabki tarangligi; L
g
– zanjirning
yuklangan qismining gorizontal qismi uzunligi, m; L
x
– zanjirning
yuklanmagan qismi uzunligi, m; K
4
– qarshilik koeffisienti (6.7 –
jadvaldan aniqlanadi).
Zanjirlar uchun K
4
koeffisienti
6.7 –jadval
Transporter ishlash
sharoitlari
K
4
koeffisienti
Sirpanish
podshipniklarda
Dumalash
podshipniklarda
Yaxshi
O’rtacha
Og’ir
0,08
0,10
0,13
0,02
0,03
0,045
Do'stlaringiz bilan baham: |
