O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov

4.4. Elektrovozlar 
Elektrovoz deb elektrodvigatellar bilan harakatga keltiriladigan 
lokomotivlarga aytiladi. Konstruktiv ravishda elektrovozlar dvigatellarni 
elektr energiya bilan ta’minlash usuli, yetaklovchi o’qlar soni va kuzovi 
shakli bo’yicha tasniflanadi. 
Tirkama og’irligiga bog’liq holda elektrovozlar to’rt o’qli va olti 

---

43 
o’qli qilib tayyorlanadi. O’qlar soni o’qqa tushayotgan ruxsat etilgan 
yuklanish bo’yicha aniqlanadi. Bu yuklanish 250 – 300 kN oralig’ida 
bo’lishi mumkin. 
Elektroenergiya bilan ta’minlanganlik usuli bo’yicha elektrovozlar 
ikki asosiy guruhga bo’linadi: kontaktli va aralash oziqlangan (kontakt-
akkumulyatorli, kontakt-dizelli va akkumulyatorli). 
Kontaktli elektrovozlar
elektr energiyani doimiy va o’zgaruvchan 
kontakt tarmog’idan oladi, shuning uchun kontaktli elektrovozlar 
quvvati energiya manbai quvvati bilan chegaralan-maydi. SHu bilan 
birgalikda kontaktli elektrovozlar boshqa elektrovozlarga nisbatan 
kichik solishtirma quvvatga ega. Bunda elektrovoz joyidan siljituvchi 
katta tezlanishga va yuqori harakat tezligiga ega bo’ladi. Bunday 
elektrovozlar 40-45 % bo’lgan qiyaliklarda harakat tezligini 
yo’qotmasdan harakatlanadi. 
Kontaktli elektrovozlarni tirkama og’irligi 1500 – 2000 kN, 
quvvati esa 2000-2500 kVt bo’ladi. 
Kontaktli elektrovozlarning kamchiligi kontakt tarmog’ini tog’li 
joylarda o’tkazish qiyinligidir. 
Kontakt-dizelli
elektrovozlar yordamchi dizelli qurilmaga egadir. 
Doimiy tekis yo’llarda elektrovoz rejimida, ya’ni kontakt tarmog’idan 
ta’minlangan holda ishlaydi va kontakt tarmog’i bilan ta’minlanmagan 
joylarda dizel-generator qurilmasidan energiya oladi.
Kontakt-akkumulyatorli
elektrovozlar yordamchi akkumulyator 
batareyasiga egadir. Statsionar yo’llarda elektrovoz kontakt tarmog’idan 
ta’minlanadi va shu bilan bir vaqtda batareyalar zaryadlanadi. Kontakt 
tarmog’i yo’q joylarda zaryadlangan batareya orqali energiya bilan 
ta’minlanadi.