Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim vаzirligi fаrgʼonа politexnikа instituti

FR = ---------------------------- (6.7)

Fjoʻrt.. + Qioʻrt..

yoki narxlari buyicha

Qjoʻrt.

FR =---------------------------- (6.8)

Qjoʻrt. + Qiorʻt.

bu yerda: Qi orʻt.. ва Qiorʻt. - texnologik mashinalarni oʼrtacha

yaroqliligi va narxi boʼlib, ular bajarilgan texnik xizmatlar hajmi yoki uzoq chidamaydigan konstruktiv elementlarni almashtirish bilan belgilanadi.

Texnologik mashinalarning vazifasi, konstruksiyasiga yo holda, taʼmirlashga yaroqlilik koeffitsentlari aniqlangan va ularning miqdorlari 0.70 - 0.85 atrofida boʼladi.

АMALIY MASHGʼULOT №7

(2-soat)

Mаvzu: Trubali tegirmon korpusi va yuritmasini taʼmirlash.

Zoldirli tegirmonning moylash kartasi va sxemasini tuzish

Tegirmonlar yuritma mexanizmi tuzilishiga qarab quyidagicha klassifikatsiyalanadi:

— markaziy yuritmali; yuritmasi chetdan joylangan;

7.1-rasm. Yuritmasi chetdan joylashgan trubali tegirmon.

1-reduktor; 2-elektr motor; 3-o’rtanchi val; 4-yurituvchi val; 5-shesternya; 6-tishli g’ildirak; 7-tegirmon tanasi

Yuritmasi chetdan joylangan boʼlsa (1-rasm), tegirmon quyidagicha ishlaydi.

Elektr motoridan 1 harakat reduktor, 2 orqali o’rtancha 3 va yurituvchi 4 vallarga uzatiladi. Val 4 kichik yetaklovchi shesternya 5 oʼrnatilgan bu shesternya tishli gʼildirak 6 bilan ilashib, tegirmon tanasini 7 xarakatga keltiradi. Tegirmon yuritmasi markaziy boʼlgan holatda (2-rasm), elektr motori 1 dan xarakat reduktor 2 orqali orʻtanchi val 3 ga uzatiladi. Bu Valga tegirmon sapfasi 4 mahkamlangan boʼlganligi sababli tanasi 5 xarakatga keladi.

7.2-rasm. Markaziy yuritmali trubali tegirmon.

1-elektr motor; 2-reduktor; o’rtanchi val; 4-dnisha; 5-tegirmon tanasi; 6-tayanch podshipniklari.

Chetdan joylashgan yuritmada uzatishlar soni va reduktor gabariti kichik boʼlishi talab qilinadi. Lyoki n bu mexanizmda ochiq tishli uzatma mavjudligi sababli ishlatish jarayonida mahlum qiyinchiliklar yuzaga keladi va remont qilish hajmi ortadi. Trubali tegirmonning asosiy qismlari holati quyidagi talablarga javob berish kerak.

a) tegirmon sapfasining geometrik oʼqi chetdan joylashgan yuritma vali va yuritma reduktori vali bilan parallel boʼlishi kerak. Undan tashqari, yuritma valining geometrik oʼqi, orʻtanchi val va reduktorning chiqishdagi vali bir-biriga mos tushishi kerak. Markaziy yuritmali tegirmon sapfasi oʼqi va reduktor vali bitta gorizontal tyoki slikda yotishi kerak. Undan tashqari, tegirmon sapfasining geometrik oʼqi va reduktorning chiqishdagi vali bir-biriga mos tushishi kerak.

Yuqoridagi talablar bajarilmasa, quyidagi holat yuzaga keladi:

- tishli ishlashmada intensiv va notyoki s yemirilish sodir boʼladi;

- valda yuqori kuchlanish xosil boʼlib sinishga olib keladi;

- podshipnik vkladishlari tez yemiriladi.

Quyidagi shartli belgilardan foydalanish tavsiya etiladi.

Vert – vertikal tyoki slikka nisbatan ogʼish.

Goriz – gorizontal tyoki slikka nisbatan ogʼish