O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti


 So’z tartibiga e’tibor bermaslik



Download 4,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet130/247
Sana26.01.2022
Hajmi4,24 Mb.
#411182
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   247
Bog'liq
Ped mahorat ma\'ruza matni

2. So’z tartibiga e’tibor bermaslik. 
Gap  ichida  so’zlarning  o’zaro  to’g’ri  tartibi  mantiqiylikning  yuzaga  chiqishida 
muhim ahamiyat kasb etadi. O’zbek tilida so’z tarkibi gapning sintaktik tuzilishiga 
amal qiladi. Sintaktik tuzilish so’z tartibi, so’z birikmalari, ega, kesim va boshqa 
gap  bo’laklarini  joylashuvini  belgilaydi.  Ega  va  kesim  guruhlarining  o’zaro 
joylashuvini  gapning  muhim  bo’linishi  belgilaydi.  Muhim  bo’linishga  ko’ra, 
gapdagi  so’zlar  ikkigamavzu  va  rejaga  ajratiladi.  Mavzu  tinglovchiga  ma’lum 
narsalarni, reja tinglovchiga aytiladigan yangilikni anglatadi. Gapdagi so’zlarning 
joylashuvi ularni gapning aktual bo’linishiga ko’ra qaysi komponentgamavzu yoki 
rejaga kirishiga bog’liqdir. Uslubiy neytral gaplarni mantiqan to’g’ri qurish o’zbek 
tilida  mavzuning  rejadan  oldin  kelishini  talab  etadi.  Muhim  axborot  gapning 
oxirida bo’ladi. Bu qoidaning buzilishi bayonda mantiqiy izchillikning buzilishiga, 
undagi ma’naviy urg’uning noaniqligiga olib keladi. 
Har  bir  gapda  nisbatan  tugallangan  qandaydir  fikr  ifodalangan  bo’ladi.  Avvalgi 
gaplarda  ifodalangan  fikrni  keyingi  gapda  ifodalangan  fikr,  odatda,  yo 
rivojlantiradi, yoki  ulardan  kelib  chiqadigan  fikrlarni  xulosalaydi. SHunday  ekan, 
keyingi gapni oldingi gap bilan to’g’ri bog’lash muhimdir. Gaplar birbirlari bilan 
xilmaxil  sintaktik  vositalar  orqali  bog’lanadi.  Ba’zan  ulardan  to’g’ri  foydalana 
olmaslik ko’zga tashlanadi. 


137 
 
O’qituvchi  nutqining 

Download 4,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish