O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti



Download 4,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet126/247
Sana26.01.2022
Hajmi4,24 Mb.
#411182
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   247
Bog'liq
Ped mahorat ma\'ruza matni

Monolog.
 Monolog  so’zlovchini  o’ziga  yoki  tinglovchilarga  qaratilgan  nutqidir. 
Monolog  nutqida  so’zlovchi  o’ziga  ma’lum  bo’lgan  voqeahodisalar,  o’z  ichki 
kechinmalari  xaqida  ma’lumot  beradi.  Monologik  nutq  tinglovchilarni  suhbatga 
faol  aralashuvga  undamaydi;  ulardan  aytilganlarga  javob  talab  qilmaydi.  Sintetik 
jihatdan monologik nutq murakkab tuzilgan bo’lib, keng qamrovlidir. 
Monolog  nutq  o’z  xususiyatlariga  qarab,  bir  necha  ko’rinishda  bo’lishi  mumkin: 
ichki  monolog  va  tashqi  monolog.  Tashqi  monologning  dramatik  monolog,  lirik 
monolog, xabar monologi kabi turlari bor. 
Ichki monolog badiiy adabiyotda qo’llanuvchi uslubiy usullardan biridir. Bu usul 
yuz  bergan  aniq  voqealarni  ularning  ta’sirida  qahramon  ichki  kechinmalarida 


134 
 
paydo  bo’lgan  fikrlar  sifatida  bayon  etish  imkonini  beradi.  Ichki  monolog 
so’zlovchining nutqidir. 
Misol sifatida(A.Oripov. “Jannatga yo’l”) asarini olish mumkin. 
Tashqi  monolog  so’zlovchining  tashqi  nutqidir.  Unda  til  imkoniyatlari  xaqiqatga 
aylanadi. 
So’zlovchining nutq mazmunini yetkazishga ko’maklashuvchi turli xil harakatlari 
yordamida  bayon  etiladigan  monolog  dramatik  monolog  deyiladi.  Dramatik 
monologda  so’zlayotgan  shaxsning  qo’li,  gavdasi,  qoshi,  boshi  kabi  a’zolari 
zarurat  tug’ilganda  xarakat  qiladi.  Turli  tarzdagi  ma’noli  harakatlar  fikrning 
tinglovchi tomonidan yaxshi tushunib olinishiga ko’maklashadi. 
So’zlovchining  ichki  histuyg’ularini,  ruhiy  kechinmalarini  ifodalovchi  tashqi 
monologik nutq lirik  monolog deyiladi. Lirik monologda shaxsning orzuumidlari, 
tashqi 
dunyodan 
olgan 
taassurotlari, 
kelajak 
rejalari 
aks 
ettiriladi. 
 
Dialog.
 Dialog  nutq  shakllaridan  biri  bo’lib,  unda  har  bir  fikr  to’g’ridanto’g’ri 
suhbatdoshga  qaratilgan  bo’ladi.  Dialogik  nutqning  sintaktik  qurilishi  monologik 
nutqqa  qaraganda  sodda  tuziladi.  Dialogik  fikrlarning  qisqaliligi  bilan  boshqa 
fikrlardan  ajralib  turadi.  Unda  suhbatni  davom  ettirish  uchun  eng  zarur 
narsalargina  ifodalanadi,  voqealar  keng  izohlanmaydi.  SHu  jihatdan  ham  dialog 
monologga o’xshamaydi. Dialog so’roq, buyruq va darak gaplardan tashkil topadi. 
 

Download 4,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish