O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti

Polilog.
 Ikkidan  ortiq  ishtirokchilarning  nutqidan  tuzilgan  suhbat  polilogdir. 
Polilog  hamma  til  xususiyatlari  jihatidan  dialogning  o’zidir.  Faqat  unda 
suhbatdoshlarning soni ko’proq bo’ladi. So’zlovchi o’rtaga tashlagan muammoga 
birdan ortiq ishtirokchi o’z fikrlarini bildirishi mumkin. 
O’qituvchi  sinfda  og’zaki  nutqning  turli  shakllaridan  foydalanadi.  Quyi  sinflarda 
ko’proq  nutqning  dialog  va  polilog  shakli  o’rinlidir,  chunki  suhbat  usuli  shunga 
asoslanadi. Monologik nutqdan o’qituvchi hikoya, tasvir, ta’rif, tavsif xarakteridagi 
mavzularni  bayon  etishda  foydalanadi.  Monologik  nutq  tarix,  adabiyot  darslari 
uchun  xos  bo’lganidek,  dialogik  nutq  ona  tili,  matematika  darslarida  qo’l  keladi. 
O’qituvchi  har  bir  darsda  og’zaki  nutqning  hamma  shakllaridan  foydalanishi 
lozim. 
O’qituvchi  o’rganilayotgan  mavzu  va  material  o’quvchilarga  to’la  yetib  borishi, 
ularning  xulqiga  ta’sir  etishini  ko’zda  tutgan  holda  aytilayotganlarga  mos 
harakatlar  ham  qiladi:  ko’z,  qosh,  qo’l,  yuz,  bosh,  kift harakatlarini ishga  soladi. 
Bunday  harakatlar  tasdiqni,  inkorni  yoki  mazmunlikni  va  hokazolarni  ifodalashi 
mumkin. Harakat o’z o’rnida bo’lsa, yoqimli kechsa foyda keltiradi. Ammo hadeb 
o’rinlio’rinsiz harakatlar qila berish o’quvchini zeriktirib yuboradi. 

---

135 
 
Pedagogik  vazifani  muvaffaqiyatli  bajarishi  uchun  o’qituvchining  nutqi  ma’lum 
talablarga javob berishi, ya’ni kerakli kommunikativ sifatlarga mos bo’lishi kerak. 
Nutq  bir  necha normalarga  mos  bo’lishi kerak:  zamonaviy  normalarga,  ifodalilik 
talablariga va adabiy til normalariga. 
Pedagogik nutqning to’g’rilik, aniqlik, moslik, leksik boylik, ifodalilik va tozalik 
kabi kommunikativ sifatlari o’qituvchi nutqining madaniyatini belgilaydi. 
O’qituvchi  nutqining  muhim  fazilatlaridan  biri