O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti



Download 4,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/247
Sana26.01.2022
Hajmi4,24 Mb.
#411182
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   247
Bog'liq
Ped mahorat ma\'ruza matni

boyligi 
(rangbarangligi)  deyilganda,  unda  ishlatilgan  til 
vositalarining  ko’pligi,  kam  takrorlanganligi,  tinglovchiga  ko’rsatgan  ta’siri 
tushuniladi. Nutqning boyligini aniqlash ancha mushkul bo’lib, ikki nutqni birbiri 
bilan  solishtirganda,  qiyoslaganda  ulardagi  til  vositalarining  so’zlovchi  tutgan 
axborotlarni  yuzaga  chiqarishda  bajargan  vazifasi  utsida  mulohaza  qilganda 
namoyon bo’ladi. Olaylik, o’rta ma’lumotli brigadirning nutqidan, oliy ma’lumotli 
o’qituvchining nutqi albatta boydir. Bunga biz o’z taassurotlarimiz asosida ishonch 
hosil qilamiz. Til qurilish xususiyatlari bilan bizda taassurot uyg’otgan nutq boy, 
shunday taassurot kam bo’lgan nutq qashshoqdir. 
Ko’pgina  kishilarning  og’zaki  nutqida  (ba’zan  yozma  nutqida  ham)  so’zlar  ko’p 
martalab  takrorlanadi.  Nutqda  fikrni  yorqinlashtirish  uchun  zarur  bo’lgan  til 
vositalari  ishlatilmaydi.  Bunday  nutqni  eshitish  kishiga  malol  keladi.  Nutq 
so’zlovchi  o’z  oldiga  qo’ygan  maqsadni  tinglovchiga  to’la  yetkaza  olmaydi. 
Albatta,  bunday  nutq  so’zlovchining  tilni  yaxshi  egallamanganligini,  o’z  nutqi 
uchun qunt bilan mehnat qilmaganligini ko’rsatadi. 
Jahon adabiyotiga katta hissa qo’shgan ko’pgina olimlarning so’z boyligi uslubiy 
jihatdan o’rganilib chiiqlgan. Masalan, rus shoiri A.Pushkin o’z asarlarida 21197 
so’zdan,  SHekspir  20000  so’zdan,  Servantes  18000  so’zdan,  Abdulla  To’qay 
14000  so’zdan,  Abay  esa  6000  so’zdan  foydalangan.  Navoiyshunos  yosh  olim 
Bafoyevning  ma’lumotiga  ko’ra,  ulug’  bobomiz  Alisher  Navoiy  so’z  ishlatish 
borasida ham  tengi  yo’q  shaxs bo’lgan.  Uning  asarlarida taxminan  1376667 so’z 
ishlatilgan. Bu tadqiqotchining xabar berishicha, birgina «G’aroyibusSig’ar» ning 
o’zida  7669,  «Farhod  va  Shirin»  da  5431so’z  turli  ma’nolarda  qo’llanilgandir. 
O’zbek adabiyotining yirik namoyandasi Oybekning so’z xazinasi 25000 birlikdan 
iborat bo’lgan. Abdulla Qahhor 22000 so’zdan foydalangan. 
Umuman  olganda,  hozirgi  zamonning  oliy  ma’lumotli  yetuk  kishisi  o’z  nutqiy 
faoliyatida 
10 
12000 
til 
birligidan 
foydalanishi 
mumkin. 
 

Download 4,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish