O’zbekiston Respublikasi oliy va o’rta maxsus talim Vazirligi Denov Tadbirkorlik va Pedagogika instituti

bo’lish talabi ehtiyoji bolaning eng kuchli talablaridan biridir.

Asrab olish quyidagi yo’llar bilan amalga oshiriladi: asrab olgan oila, vasiylik qiluvchi oila, bolalikka olgan oila.

• 
  Bolaning qiziqshlarini himoya qilish maqsadida ota-onalik huquqidan mahrum etilganda bolani oiladan majburlab tortib olish.
  
• 
  Bu holat asosan ichkilikbozlikka berilgan, jamoatchilik, jamiyat qoidalariga zid ravishda hayot kechirayotgan, nosog`lom ota-onalari bo’lgan, notinch oilalarda yuz beradi.
  

Ota-onalar (ko’pincha onalar) o’zining balog`atga etmagan bolasidan o’z ixtiyori bilan voz kechadi, shu bilan birga bu ko’pincha chaqaloqlik yoshida kuzatiladi: voz kechish, tashlab ketilgan chaqaloqlar.

Etimlikning uchta sabablari

• 
  Ota-onalari vafot etganda. Bunga aholini shoshilinch ko’chishga majbur etuvchi qandaydir tabiiy yoki ijtimoiy kataklizmlar (urush, er qimirlashi va shu kabilar) oqibatida yo’qolib qolgan bolalarni ham kiritish mumkin.
  
• 
  Har qanday jamiyat va davlatning asosiy vazifasi – bolaning oilada tarbiyalanish huquqini amalga oshirishdir. Bolaning bu huquqlari xalqaro hujjatlarda qayd etilgani kabi (BMTning bolaning huquqi haqidagi konventsiya va boshqalar), O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarda qayd etilgan.
  
• 
  Masalan, O’zbekiston Respublikasi oila kodeksida eng ustun va mustaqil sifatida quyidagi bolaning huquqlari ko’rsatiladi: oilada yashash va tarbiyalanish huquqi, ota-onalari va boshqa qarindoshlari bilan aloqa qilish huquqi, o’zini himoya qilish huquqi, ismi, familiyasi, otasining ismiga huquqi. davlat birinchi navbatda bolani oilada saqlab qolishga va uni davlat muassasalariga tarbiyalashga berishni oldini olishga bor kuchi bilan intiladi. Agarda bolani oilada saqlab qolish mumkin bo’lmasa uning uchun yangi oila izlash afzal deb hisoblanadi.