O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Tomat 
mahsulotlari
Tomat halimi 
(30-50%)
Tomat pyure 
(15-20%)
Tomat sharbat 
(4,5-5%)

---

49 
Tomat 
massasi 
bug‘ yaratuvchi chanlarda ishlov beriladi. Changa 
yuboriladigan 
bug‘ 
7—9 
atmosferada 
amalga 
oshiriladi. 
Ishlov 
berish tomat massasida 12 foiz quruq modda qolganda to‘xtatiladi. Keyingi 
paytlarda tomat-pyureni vakum-apparatlarda olish ko‘proq qo‘llanilmoqda. Tomat-
pyure tarkibida mis miqdori 12—20 mg.gacha ruxsat etiladi, qalay miqdori boshka 
konservalarga o‘xshash. 
Tomat-halim. Tomat-halim vakum-apparatlarda 0,12-0,14 atmosferada, bor - 
yo‘g‘i 45°S-50°S qaynatishda olinadi. Past xaroratda xamda deyarli kislorodsiz 
sharoitda qaynatishga erishish yuqori sifatli maxsulot olishga chunonchi asl rangini 
saqlanishiga va oz miqdorda vitaminlarni yo‘qolishiga erishiladi. Xozirgi 
zamonaviy bug‘latish apparatlarda tomat massasiga bir necha bosqichda ishlov 
beriladi. Moslama to’xtovsiz ishlaydi. 
Tomat-halim quvvatiga qarab, uning tarkibida mis miqdori 80-120 mg/kgdan 
oshmasligi kerpak. 
Tomat souslari. O‘tkir, kuban va boshqa turdagi souslar ishlab chiqiladi. 
Quruq moddalar miqdori 17—38 foiz oralig‘ida, 2—2,5 foiz tuz, kislotaliligi olma 
kislotasi xisobida 1,9 foiz bo‘lishi kerak. Souslarga qand, dorivor, sirka kislotasi 
qo‘shiladi. Ular pazandalikda ziravor sifatida ishlatiladi. 
Meva-rezavor kompotlari. Bunday kompotlar bir yoki bir necha meva-rezavor 
maxsulotlaridan qand qiyomida aralashtirilib xamda issiqlik sterilizatsiyasi yo‘li 
bilan tayyorlangan konservalardir. Ushbu kompotlarni tayyorlash uncha murakkab 
emas. 
Ularni tayyorlashda issiqlikda qayta ishlash qisqa muddat davom 
etadi, shu sababli meva-rezavorlarning organoleptik ko‘rinishlari va xom 
ashyodagi vitaminlar miqdori yaxshi saqlanadi. Xom ashyoga qand qiyomini 
qo‘shish mahsulot ta’mini yaxshilaydi va quvvatini oshiradi. Kompotlar yuqori 
sifatli parxez konservalari hisoblanib, ortiqcha pazandalik ta’sirisiz foydalanishga
tayyor mahsulotdir. Ularning sifati ko‘p jihatdan xom ashyo va ishlab chiqarish 
texnologiyasiga bog‘liq. 

---

50