O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti agronomiya va biotexnologiya fakulteti

 Chiziqli zichlik gradenti
maxsus qurilma yordamida tashkil etiladi. U qatʼiy aniq 
bir xil diametrli 2 ta silindr idishdan tashkil topgan. Idishlar birgʼbiri bilan past 
qismidan shisha nay orqali tutashgan boʼlib, klapan yordamida ikki silindr 
idishlarning ichidagi suyuqlikning aralashishi boshqariladi. Shisha idishlarning 
birida aralashtirgich boʼlib, chiqish teshigi orqali eritma sentrifuga probirkalariga 
oqib tushadi. Shisha idishlarning biriga, yaʼni aralashtirgichga avval zichligi yuqori 
boʼlgan eritma, ikkinchisiga esa zichligi kichikroq boʼlgan eritma quyiladi.Zichligi 
yuqoriroq boʼlgan eritma sekinlik bilan sentrifuga probirkalariga aralashtirgichdan 
oqib chiqadi, uning oʼrniga esa ikkinchi shisha idishdan kam zichlikka ega boʼlgan 
eritma kelib tushadi. Аralashtirgich yordamida doimiy aralashtirib turish hisobiga 
idishdagi eritma gomogen xususiyatga keltiriladi. Eritmalarni qoʼshish oʼlchoviga 
qarab sentrifuga probirkalaridagi zichlik kamayadi va chiziqli gradient hosil 
boʼladi. Nochiziq gradientni diametri turlicha boʼlgan idishlarda hosil qilish 
mumkin. Zonal rotorlarda zichlik gradientini hosil qilishda, avtomatik tizimdan 
foydalaniladi, yaʼni zichligi bir xil boʼlmagan eritmalar mexanik boshqariluvchi 
shpritslar bilan toʼldiriladi va yuklovchi qurilmaning poroʼen halqasining harakati 
tezligining oʼzgarishi ehtimolidan tashkil etiladi. 

---

 Zarrachalarni 
sentrifugalash
 va ajratishni tugallagandan soʼng hosil boʼlgan zona 
chegaralarni chiqarib olish kerak. Gradientlarni chiqarish yuqori zichlikdagi 
fraktsiyalarni siqib chiqarish yoʼli yordamida tanlangan fraktsiya shpritsi yoki uzun 
va tor uchli pipetka orqali oʼtkaziladi. 
Rotor turlari.
 Burchakli rotorlar
. (bucket rotorlar). Burchakli rotor deyilishiga sabab, 
joylashtiriladigan sentrifuga probirkalari har doim markazidan qatʼiy 
belgi
langan 
20-35 gradus burchak ostida boʼladi. Burchak rotorlarida oʼtadigan probirka 
devorlaridagi zarrachalarning oraligʼidagi masofalarni uzoq emas, shuning uchun 
ham sedimentatsiya juda tez oʼtadi. Probirkaning devoridagi zarrachalar 
toʼqnashuvidan keyin pastga sirpanib tushib, probirka quyishda choʼkma hosil 
boʼladi. 
Sentrifugalash
 natijasida konvektsion oqimlar, yaʼni uyushmalar hosil 
boʼladi va ular zarrachalarning yaqin sediment xususiyatlarini ajralishini 
qiyinlashtiradi. Biroq, burchakli rotorlardan, choʼkish tezligi katta farq qiluvchi 
zarrachalarni samarali ajratishda keng foydalaniladi.