O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti pedagogika fakulteti

1.4.Kouching psixologik muvaffaqiyat sifatida.
Psixologik qo'llab-quvvatlash biz uchun ko'pincha murabbiy sifatida tanish, ammo psixologik yordamni faqat murabbiyga qo’yib berish noo'rin. Agar murabbiylik mijozga rahbarlik qilish, unga yo'naltirilgan savollarni berish san'ati bo'lsa, u holda psixologik yordamning boshqa turlari - bu mentorlik va trening hisoblanadi.
Kouching asosida qo'llab-quvvatlash. Murabbiylikni qo'llab-quvvatlash motivatsiya yo'nalishi bo'yicha psixologik maslahat berishdan farq qiladi. Shunday qilib, agar psixologik maslahat va psixoterapiya simptomlardan xalos bo'lishga qaratilgan bo'lsa, murabbiy bilan ishlash ma'lum bir maqsadga erishishni, hayotda va ishda yangi ijobiy shakllangan natijalarni o'z ichiga oladi. Faoliyat davomida inson o'zi zarur bilimlarni topishi va olishi uchun murabbiylik o'z-o'zini o'rganishni rag'batlantirishga qodir. Yondashuvning mohiyati uxlab yotgan ichki potentsialni ochib berish va har bir alohida shaxs uchun motivatsiya tizimini faollashtirishdan iborat.
Kouchingning ya’ni murabbiylikning asosiy elementi onglilikdir, bu diqqatning oshishi, diqqatni jamlash va aniqlik natijasidir. Xabardorlik - bu ahamiyatliligini aniqlab, tegishli faktlar va ma'lumotlarni tanlash va aniq qabul qilish qobiliyatidir. Mas'uliyat - murabbiylikning yana bir asosiy tushunchasi va maqsadi. Kolin Tyornerning so'zlariga ko'ra, "murabbiylik avvalgi xatolarga emas, kelajakdagi imkoniyatlarga qaratiladi. Mijozlar murabbiydan shunchaki qaror qabul qilishmaydi, chunki ular o'zlarini murabbiy tomonidan boshqariladi. "
Murabbiylik o'qitish, murabbiylik yoki murabbiylikdan sezilarli farq qiladi. Trening ma'lumot yoki ko'nikmalarni etkazish va ularni qanday o'rganganligini sinab ko'rishga qaratilgan. Trening o'rganishdan boshlanadi va olingan ma'lumotlarni amaliy o'zlashtirish bilan yakunlanadi. Murabbiylik katta va tajribali hamkasb, odatda tashkilotning uzoq yillik ishchisi, xodimni o'z qanoti ostiga olganida paydo bo'ladi. Murabbiylikdan ko'ra ustozlik ko'rsatma beradi.
Murabbiylik qilishda mijozni qiziqtiradigan savollar: "Qanday qilib qaror qabul qilishdan qo'rqmaslik kerak. Maqsadni qanday ko'rish va unga borish? Men to'g'ri ish qilyapmanmi?" Yoki undan ham yaxshiroq: "Mening falon maqsadlarim bor, men ularning yutuqlarini falon yo'lda ko'raman. " - Bu murabbiyni aniq maqsad sari borishda mijozga hamrohlik qilishida qo’l keladi.
Bunga psixologik maslahat va mijoz bilan muayyan ko'nikmalarni individual ravishda o'qitish kiradi. Bunga parallel ravishda, biz uning hayotidagi muammolar va tushunchalarni hal qilamiz va uning qadriyatlari va e'tiqodlarini tushunamiz, unga marshrutni quramiz. Agar kerak bo'lsa, biz psixoterapiyani ham o'z ichiga olamiz, ammo mijozning asosiy so'rovi davolanish uchun emas, balki o'qitishdir.
Murabbiylik yondashuvi, albatta, terapevtik emas. U har bir inson dastlab o'zi oldiga qo'ygan maqsadlariga erishishga qodir ekanligidan kelib chiqadi. Har kim o'z maqsadlari, ularga erishish yo'llarini tanlash va amalga oshirish uchun javobgardir. Murabbiylikning vazifasi insonga o'zini rivojlantirishga va o'zini munosib, jonli hayot bilan ta'minlashga yordam berishdir. Inson o'z hayotining yaratuvchisi sifatida qabul qilinadi. Mashg'ulotlarda asosiy e'tibor tayyor echimlarni taklif qilishda emas, balki javoblarni mustaqil izlashni rag'batlantirish, aql-idrokni rivojlantirish, bo'layotgan voqealarni idrok etish odatiga qaratiladi.
Murabbiylik va maslahat berishning umumiy jihatlari ko'p. Asosiy farq shundaki, psixologik konsultatsiya ko'proq qo'llanilishi mumkin. Murabbiylikda psixologik konsultatsiyadan farqli o'laroq, odam o'zi ko'proq ishlashi kerak. Murabbiylikda asosiy ishni mijozning o'zi amalga oshiradi (maqsadlar qo'yadi, mablag 'qidiradi), murabbiy-maslahatchi uni bu ishda faqat qo'llab-quvvatlaydi.