O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

o
‘
 
unlisi cho‘ziq aytiladi va yozuvda ulardan keyin tutuq 
belgisi ishlatilmaydi; 
2)
parvo, mavqe, mavzu, avzo 
so‘zlariga I, II shaxs egalik qo‘shimchalari 
qo‘shilganda bir 
y 
tovushi qo‘shib aytiladi va shunday yoziladi; 
parvoyim, parvoying, … mavqeyim…;

---

100 
3)
ruscha 
цилиндр, кварц, акция, конституция, лицей, милиция 
kabi
o‘zlashgan so‘zlar tilimizda o‘zbekona talaffuzga muvofiq yoziladi: 
silindr, kvars, aksiya, konstitutsiya, litsey, militsiya
va hokazo. 
Demak, orfografiya va orfoepiya og‘zaki hamda yozma nutqni bir-biriga 
yaqinlashtirishda, milliy adabiy tilning birligini yaratishda muhim ahamiyat kasb 
etuvchi mushtarak sohalardir. 
Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar: 

---

101 
Testlar 
1. Grafika nima?
A.Muayyan tilning fonetik-fonologik, leksik-semantik va morfologik birliklarini 
yozuvda ifodalash uchun maxsus shakllantirilgan optik-grafik belgilar tizimi.
B.Muayyan tilda so‘zlarni va so‘z shakllarini to‘g‘ri yozish me’yorlarini 
belgilovchi qoidalar tizimi.

---

102 
C. Muayyan tilning imlo qoidalariga asos bo‘lgan tamoyillar. D. A va D.
2. Anglamoq fe’lining yozilishi orfografiyaning qaysi prinsipiga asoslangan?
A. Morfologik prinsipiga. B. Fonetik prinsipiga.
C. Fonematik prinsipiga. D. Grafik prinsipiga.
3. Kirill va lotin-o‘zbek yozuvlari imlo qoidalariga qaysi qatorda amal qilingan?
A. Йилдан йилга, yildan yilga. B. Йилдан-йилга, yildan-yilga.
C. Йилдан йилга, yildan-yilga. D. Йилдан-йилга, yildan yilga.
4. Qaysi qatorda so‘zlar to‘g‘ri yozilgan?
A. Буғдой ранг, кеча-ю кундуз. Bug‘doy rang, kecha-yu kunduz.
B. Буғдойранг, кечаю кундуз. Bug‘doyrang, kechayu kunduz.
C. Буғдой-ранг, кечаю кундуз. Bug‘doy-rang, kechayu kunduz.
D. Буғдой ранг, кечаю кундуз. Bug‘doyrang, kecha-yu kunduz.
5. Qaysi so‘zning talaffuzidagi o‘zgarish ma’no o‘zgarishiga olib keladi?
A. “Kisht” so‘zida. В. “To‘rt” so‘zida.
C. “G‘isht” so‘zida. D.”Dasht” so‘zida.
6. Qaysi qatordagi so‘zlarning talaffuzida dissimilyatsiya hodisasi sodir bo‘ladi?
A. Ittifoq, muddat. B. Zarur, izzat. C. Uchta, maqtanmoq. D. G‘urur, yomg‘ir.
7. Quyidagi hukmlardan qaysi biri xato? 
A. Hurmat ma’nosida qo‘llangan siz va o‘zingiz olmoshlari bosh harf bilan 
yoziladi. B.So‘zlarning birinchi harflaridan tuzilgan qisqartma otlar bosh harf 
bilan yoziladi. C. Bayramlar va tarixiy kunni ifodalagan birikmalarning har bir 
so‘zi bosh harf bilan yoziladi. D. Oliy tashkilotlar va oliy faxriy unvonlarning 
har bir so‘zi bosh harf bilan boshlanadi. 
8. Qaynana, qon-talash, qasamyot, qat’iy nazar, qaqshatgich, qizg‘onchiq 
so‘zlaridan nechtasi to‘g‘ri yozilgan? A. 3 tasi B. 5 tasi C.2 tasi D. 1 tasi 
9. Qaysi qatordagi gapda imloviy xato yozilgan so‘zlar miqdori eng ko‘p ? 
A. Komisar o‘z nutqini eshittirish uchun haddi siqqancha ovozini balandlatti.
B.To‘g‘rilik urig‘in ekgin, shodlik mevasin yegur! C. G‘alaba asrining 

---

103 
o‘smirlarisiz – Sherbachcha qilig‘i sherday cho‘ng bo‘lur. D.Yettala aka uning 
yurish-turushida, gap-so‘zida mehr-muhabbatni aniq sezishardi. 
10. xayr-xo’shlashib, O’zbekiston Milliy tiklanish demokratik partiyasi, boroladi, 
ko‘rdiyov. Ushbu berilganlardan nechtasi imlo qoidalariga muvofiq yozilgan? 
A. 1 ta B. 3 ta C. 2 ta D. Barchasi to‘g‘ri yozilgan.