O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «Fizika – matematika»

Malakaviy bitiruv ishi mavzusining dolzarbligi. Alohida tanlangan o‘lchamli kvantlashgan tizimlardan tashqari, ularning aniq bir sonli to‘plamidan iborat bo‘lgan tizimlar ham o‘rganiladi. Bunday to‘plamlar, masalan, o‘lchamli kvantlashgan o‘ralardan tashkil topgan tizimlar «o‘tapanjarali» tizimlar deb nomlanadi. Oxirgi vaqtlarda kvantlashgan nuqtalarning majmuasi massiv namunalar ham tadqiq etilmoqda [6]. Bu dalillar tanlangan mavzuning dolzarbliligidan dalolat beradi. Oxirgi 15-20 yillar davomida o‘lchamli kvantlashgan tizimlar texnologiyasining rivojlanishi, qator tajribaviy ilmiy tadqiqotlarning o‘tkazilishi o‘lchamli kvantlashgan elektronli (kovakli) tizilmalarda tok tashuvchilar energiyaviy spektrini, tizimning kinetik, optik, fotoelektrik va boshqa xil fizika tabiatini (mexanizmlarini), shuningdek,tok tashuvchilarning namuna sirtidan ko‘zguli yoki diffuziyaviy sochilishini nazariy tahlil etishni talab etadi. Tabiiyki,yuqorida qayd qilingan hollarning miqdoran nazariy o‘rganilishi, ko‘pgina yarimo‘tkazgichli tizimlar uchun ochiq qolyapti. Xususan, o‘lchamli kvantlashgan tizimlarda qutblangan fotonlar ishtirokidagi kechadigan elektron (kovak) li jarayonlarning nazariy o‘rganilishi texnikaning har xil tabiatli optikaviy va fotoelektrik samaralarga asoslangan qismini to‘ldiradi, boyitadi va keyinchalik rivojlanishga nazariy asos bo‘la oladi.