O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Dorivor moychechak (ромашка аптечная) – Matricaria recutita L.
Tibbiyotda moychechak turlarining guli ishlatiladi. Ular o’simlik qiyg’os gullaganda, savatchadagi tilsimon gullar gorizontal holatda bo’lganda yigdb olinadi va soya yerda yoki quritgichlarda 40°S dan yuqori bodmagan haroratda quritiladi.
Moychechak turlarining guli tarkibida 0,12-0,8% efir moyi, fla- von glikozidlar (apiin, kversimeritrin va boshqalar), matrikarin, pro- hamazulen, kumarinlar (umbelliferon, gemiarin), karotin, C vitamini, va boshqa faol moddalar bor. Efir moyi 1,64-8,99% hamazulen, 20% gacha seskviterpen spirtlar, kadinen va boshqa terpenoidlardan tashkil topgan.
Moychechak gulining damlamasi me’da-ichak (ichak yopishib qolganda va ich ketganida) va ginekologik kasalliklami davolash­da hamda terlatuvchi vosita sifatida qodlaniladi. Moychechak guli yana ichni yumshatuvchi, antiseptik va yallig’lanishga qarshi (og’iz, tomoq chayishda hamda shifobaxsh vanna va huqna qilishda) dori sifatida ishlatiladi. Moychechak guli me’da kasalliklarida, tomoq chayishda ishlatiladigan va ich yumshatuvchi yig’malar-choylar tarkibiga kiradi.
Nazorat uchun savollar:

1. 
   Turkiston ismalog’i tarkibida qanday dorivor moddalar mavjud?
   
2. 
   Kunjut osimligining shifobaxshlik xususiyati qanday?
   
3. 
   O’zbekistonda Dorivor moychechak ning qanday turlari mavjud?
   
4. 
   Dorivor moychechak tarkidibida qanday vitaminlar mavjud?
   
5. 
   Jag’-jag’ning xalq tabobatida qanday muhim axamiyat kasb etadi?
   

7-mavzu: Tabiiy resurslarini saqlash maqsadida sanoat plantastiyalarida ikki yillik dorivor o’simlik zaxiralarini asrash, ulardan oqilona foydalanish.
Reja:

1. 
   Dorivor o’t o’simliklar, ularning tarqalish areali va resurslari.
   
2. 
   Sanoat miqiyosida xom-ashyo tayyorlash imkoniyatlari.
   
3. 
   Tabiiy resurslarini saqlash maqsadida sanoat plantastiyalarida ikki yillik dorivor o’simlik zaxiralarini asrash, ulardan oqilona foydalanish. Dorivor o’t o’simliklarni madaniylashtirsh masalalari va muammolari.