O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   Nabiev M.N. va boshqalar. Shifobaxsh ne’matlar.-Toshkent, “Mexnat” 1986. - 136 b.
   
2. 
   E.T.Berdiyev. E.T.Axmedov. Tabiiy dorivor o’simliklar. Toshkent 2018. 48-bet.
   
3. 
   P.Baxodirov K.B. va boshkalar Xazm a’zolari kasalliklarda shifobaxsh o’simliklar va mevalarning foydasi. Toshkent “Ibn Sino” 1992.
   

II. Amaliy mashg’ulotlar.
1-mavzu. Tog’ mintaqalarida tarqalgan dorivor o’simlik turlarini o’rganish
Amaliy mashg’ulotning asosiy maqsadi: Tog’ mintaqalarida tarqalgan dorivor o’simlik turlarini o’rganish
Mashg’ulotning qisqacha mazmuni:
Er yuzida yuzaga kelgan tabiiy zonalar o’zining o’simlik dunyosi, iqlimi, faunasi va tuproq qoplami bilan bir-biridan keskin farqlanadi.
Tog’ poyasi
O’zbekiston territoriyasidagi tog’lar unchalik baland bo’lmaganligidan mamlakatimizning boshqa joylaridagi tog’lardan tubdan farq qiladi. Chinonchi, respublikamizdagi tog’larning juda oz qismi doimiy muzliklar bilan qoplangan bo’lib yoz oylari bu tog’larda suvlar kam bo’ladi; bunday tog’larda o’rmon hosil qiluvchi daraxtlar ham judakamdir. Tog’ poyasining tuprog’i jigar rang, qo’ng’ir va kul rang bo’lib, toshloq, shag’al aralash, ba’zi joylarida to’q bo’ztuproq ham uchraydi. Jigar rang va kul rang tuproq O’zbekistonning markaziy va janubiy tog’larini ishg’ol qiladi, u kam isho’orli bo’lib, karbonatning ko’p miqdorda mavjudligi bilan xarakterlanadi. Respublikamiz tog’laridagi jigar rang tusli tuproqlar avtomorf tuproq hisoblanib, ko’pincha quruq tog’lar poyasida uchraydi. Tog’ poyasida donli va dukkakli ekinlar ekiladi, qisman chorva mollari boqiladi va em-xashak jamg’ariladi.
Tog’ poyasi ham odatda ikki poyasagapastki va yuqori tog’ kichik poyasalariga bo’lib o’rganiladi.
Pastki tog’. Pastki tog’ga dengiz sathidan 1200-2000 m gacha balandlikda bo’lgan erlar kiradi. Bu yuqori adir bilan tutash bo’lib, uzoq vaqt ko’karib turadigan efimerlarning ko’pligi bilan xarakterlanadi. Efemerlar juda kam bo’lib, chala buta, buta va daraxtlar tagida o’sadi. Bu joyning iqlimi yuqori adirdan bir oz farq qiladi. Yillik harorat adirdan 3-4⁰ past, yog’in miqdori bir oz ko’p. Yog’in kuzda, qish va bahorda yog’adi. Qor va muzliklar qishdagina saqlanadi.Havoning absolyut namligi ancha yuqori bo’lib, yoz oyida 40-50 % ni tashkil etadi. Tuprog’i bo’z jigar rang bo’lib, ba’zi joylarda toshloqli yoki chimli kul rang tuproqlar ham uchraydi. Tuprog’i gumusga boy bo’lib, o’simliklarning o’sishi uchun qulaydir. Bu poyasda katta xarsang toshlar bilan qoplangan erlar ham uchraydi. Pastki tog’da bir yillik va ko’p yillik kserofil o’tlardan: bug’doyiq, esparstet, shuvoq, toshkakra, bozulbong, chalov kabilar ancha ko’p o’sadi. O’zbekistonning sharqidagi tog’larda qor va muzliklar uzoq vaqt yotadi Nam ancha ko’p bo’ladi. Shu sababli bu erda efemerlar va ko’p yillik o’simliklar bilan birga chala buta, buta va daraxtlar ancha ko’p o’sadi. Pastki tog’da tarqalgan bir yillik efemerlar, ko’p yillik o’tlar va daraxtlardan ba’zilari bilan tanishib o’tamiz.