O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

(1 09-
bet).
Yana yer yuzi torlik qilib qolgach, Axura Mazdaning amri bilan 
Jam, yana ilgarigiday, zaminni kengaytiraveradi va bu bir necha marta 
davom etdi.
Ammo yer yuziga o‘lat singari qahraton qish kelishi haqida Axura 
Mazda Jamni ogohlantiradi va yer ostiga bino qurib, qo‘ylar, tuyalar, 
odamlar, itlar, parrandalar va kuydiruvchi qizil olov urug‘larini u yerga 
olib borishni amr etadi. Axura Mazda insonlar, hayvonlar, o'simliklar, 
mevali daraxtlar yo‘q bo‘lib ketmasligi uchun juft-juft qilib, o‘sha yer 
osti binosiga olib kirishni buyuradi. Zotan, Axura Mazda - ezgulik, faro- 
vonlik, yaxshilik xudosi, yer yuziga ezgulik Axura Mazda orqali kelgan.
Shuningdek, Axura Mazda yaratuvchi iloh sifatida mehnatni, obo- 
donchilikni kashf qildi. Insonlar quruq tuproqni yumshatganlaridek, 
Axura Mazda Jamga yemi tovoni bilan ezg‘ilab, qo‘llari bilan shudgor 
qilishni o‘rgatadi. Axura Mazda nimaiki amr etgan bo‘lsa, Jam hamma- 
sini bajarib, yer yuzidagi hayotni yer ostida ham Ьафо qilgan binolarda 
davom ettiradi.
Shu o ‘rinda “Avesto”dagi qahraton qish afsonasi Shumer mix- 
xatlarida saqlanib qolgan To‘fon voqeasini, Musoning “Ibtido” va 
Rabg‘uziyning “Qisasi Rabg‘uziy” kitoblaridagi To‘fon afsonasini yod- 
ga solishini ta’kidlashimiz lozim. Nuh payg‘ambar ham, To‘fon bosh-
32

---

lanishidan oldin, xuddi Jam singari, hamma o‘simliklar, hayvonlar va 
qushlaming juftidan kemaga olib kiradi va To'fondan so'ng yer yuzida 
bayotning davom etishiga sababchi bo‘ladi. Zotan, To‘fon afsonasini ilk 
bor yozma ravishda saqlab qolgan Bibliyaning Eski va Yangi Ahd kitob- 
lari voqealari bu davrda Markaziy Osiyoning turli hududlariga yoyilgan 
edi.
Vandidod - insoniyat faqat farovon yashashi uchun yaratilgan zot 
ekanligidan, yaratilgan hamma narsalar insoniyatning farog‘ati uchun 
atalgan ekanligidan xabar beradi. Inson baxtiyor yashaydigan baxtiyor 
0
‘lkalaming bir qanchasi haqida Axura Mazda Zardushtga aytadi. Bu 
0‘lkalaming birinchisi - “qo‘lda pokiza o‘tin, havoncha, yangi sog‘ilgan 
•ut tutgan” zamindir. Ikkinchisi - shunday o‘lkada “sigir galasi yaxshi 
parvarish qilinadi, xo‘raki tevalar farovon, yaxshi itlaming rizqi serob, uy 
bekasi baxtiyor, farzand shodmon. Hamisha olov gurillab turadi”