O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

(68-hot),
suvga nafaqat mod­
diy, ayni paytda ruhiy ma’no yuklaydi: “Ey suvlar! Sizlar yaxshilik bi­
lan ravonasiz, xilqatni yuvib, pok etasiz va ikki jahon saodatiga sazo- 
vorsiz. Biz sizlami e’zozlaymiz. Sizlami, ey yaxshi suvlar, xushnudlik 
bag‘ishlaguvchi Axura Mazda in’om aylagan ismlar bilan olqish etamiz. 
0 ‘sha nomlar vositasida sizlami madh etamiz. 0 ‘sha ismlar vositasida 
sizlardan do‘stlik orzusidamiz” 
(98-bet).
Bu parchadan ko‘rinib turib- 
diki, suv poklik timsoli sifatida yaratilgan jamiki narsalami poklovchi 
vosita va shu bois ham har qancha olqishlarga sazovordir.
Vandidod. “Vandidod” daftari “Devlami uzoqlashtimvchi qonun” 
yoki “Devlarga qarshi nizom” ma’nosini ifodalaydi. “Vandidod” ibtido- 
sida Zardusht Axura Mazdadan, mendan boshqa yana kimlardan hol- 
ahvol so‘rading, Ahura va Zardusht dinini kimga oshkor qilding, deb 
so‘raydi. Axura Mazda Zardushtning savoliga javob berar ekan, 
quyosh
yuzli, go‘zal qiyofali Jamdan hol-ahvol so‘rab, Zardusht dinini unga 
oshkor qilganini aytadi.
Jam (Jamshid) - Zardushtdan keyin turadigan ikkinchi shaxs. Zar­
dusht yer yuzida mazdakiylikni yoyuvchi birinchi zot bo‘Isa, Jam zamin- 
ga farovonlik olib kelgan ilk podshoh, yer yuzidagi jamiki insoniyat va 
jonzotlaming homiysidir.
31

---

Axura Mazda bilan Jam o'rtasidagi suhbat “Yasna”dagi Jam haqi­
dagi afsonaning davomidir. Jam - zardushtiylikni targ‘ib qiluvchi emas, 
balki Axura Mazdaning amriga ko‘ra, yer yuzining podshohi bo‘lishni 
afzal biladi. U Axura Mazdaga shunday va’da beradi: “Men sening ja- 
honingga kenglik baxsh etaman. Men sening jahoningni ardoqlayman. 
Jahon ahliga peshvo va asraguvchi bo‘laman. Mening saltanatimda na 
sovuq bod, na issiq bod, na kasallik va na o‘lim bo‘ladi” 
(109-bet).
“Yasna”dagi Jam afsonasi bayoni “Vendidod”da uzluksiz, izchil 
davom etadi. Voqealar davomida yer yuziga hayvonot va parrandalar, 
insonlar sig‘may qolganidan Axura Mazda Jamni ogoh etganda, Jam za- 
minning janub tomoniga havo purkab, yer yuzini qamchi bilan savaladi. 
U Axura Mazdadan “shafqat nurlarini zamin uzra yog‘dir, kengliklar ato 
ayla”, deya iltijo qiladi. Zamin kengayib, hayvonlar va insonlar maskan 
qiladigan joylar paydo bo‘ladi. Ammo “o‘shanda Jam saltanatiga olti 
yuz zimiston bostirib keldi. yer yuzi suruvlar, tevalar uyuri, odamlar, 
itlar, parrandayu darrandalar va kuydirguvchi qizil olovlarga to‘lib ketdi. 
Suruvlar, tevalar uyuri va odamlar yer yuziga sig‘may qolishdi”