O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazairligi guliston davlat universiteti

«Tarixi 
jadidi Toshkand»
, Avaz Muhammad Attor Xukandiyning 
«Tarixi Jahonnamoyi»,
Muhammad YUnus 
Toibning «Tarixi Aliquli Amirlashkar
», Mullo Holiboy 
Mametovning 
«Urus lashkarlarining Turkistonda tarixi 1269-1281 sanalarda 
qilgan futuxotlari»
, Mullo Olim Maxmudxojaning 
«Tarixi Turkiston»,
Niyoz 
Muhammad Xuqandiyning 
«Tarixi SHohruxiy»,
Ibratning 
«Tarixi Farg’ona»,
Muhammad YUnus Bayoniyning 
«SHajarai Xorazmshohiy»
va boshqa bir qator 
asarlarini alohida ko’rsatib o’tishimiz mumkin. 
Bu manbalar bilan bir qatorda O’zbekiston Respublikasi 
Markaziy Davlat 
arxivida
saqlanayotgan ko’plab hujjatlar, rus harbiyolari va tarixchilari tomonidan 
yozib qoldirilgan asarlar va hujjatlar ham mavzuni o’rganishda muhim manbalar 
bo’lib hizmat qiladi. Biroq bu asarlar va hujjatlarni o’rganishda ularga tanqidiy 
nuqtai nazardan yondashib, haqqoniy va holis xulosalar chiqarish maqsadga 
muvofiqdir. 
XIX asr o’rtalariga kelib chor Rossiyasi va Angliya davlatlarning 
mustamlakachilik siyosatidagi manfaatlari O’rta Osiyoda to’qnashdi. Har ikki 
davlatning Turkistonga bo’lgan qiziqishlari bundan ancha avvalroq boshlangan 
bo’lib, har ikki davlat ham Turkistonni o’z manfaatlari doirasiga kiritishga harakat 
qilardilar. 
XIX asr boshlaridanoq Angliya o’zining Hindiston va Afg’onistondagi
mulklaridan turib o’zbek xonliklari bilan savdo-sotiq va diplomatik aloqalarini 
boshlab yubordi. Angliya siyosatchilari Rossiyaning o’zbek xonliklari bilan tobora 
iqtisodiy jihatdan yaqinlashib borayotganidan tashvishga tushib, xonliklarning 
Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishidan xavsirardi. O’z navbatida Rossiya 
ham Buyuk Britaniyaning Turkiston va Kaspiy dengizi sharqidagi yerlarni bosib 
olishdan tashvishga tushgan edi. 
Bu siyosiy o’yinda Angliyaning asosiy maqsadi o’zbek xonliklarini birlashtirib, 
Rossiya impreriyasi tomonidan bosib olinishiga yo’l qo’ymaslik va shu bilan birga 
O’rta Osiyo bozorlarini egallashdan iborat edi. 
Angliya o’z maqsadlarini amalga oshirish uchun XIX asr 30 - yillaridan boshlab 
O’rta Osiyo xonliklariga o’z elchilari va missionlarini yubora boshladi.