O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim

56 

---

 
 
Sinflar nazariyasi. 
 
 
F.Kene o’zi ishlab chiqqan unumlilik qoidasiga asoslangan holda jamiyatni uch 
sinfga ajratib ko’rsatib beradi: unumli sinf, unumsiz sinf, mulkdorlar sinfi. Unumli 
sinf - bu qishloq xo’jaligida ish bilan band bo’lgan barcha kishilar, dehqon va 
fermerlar ham kiradi. Ular sof mahsulot yaratadilar. «Unumsiz» sinf - bular 
xunarmandlar, ishchilar, savdogarlar, xizmatkorlar, to’ralar, ya’ni dehqonchilikdan 
boshqa sohada ish bilan band bo’lgan kishilar. Ular faqat o’zlarini ta’minlaydilar, o’z 
iste’moliga qanchalik mahsulot kerak bo’lsa, shunchalik mahsulot yaratadilar. Ular 
jamiyat uchun foydali, ammo o’zining ham, jamiyatning ham boyligini 
ko’paytirmaydi, shu ma’noda unumsizdir. Mulkdorlar sinfi er egalari, unga qirol va 
ruhoniylar ham kiradi. Mulkdorlar sinfi sof foydani olishga haqli, negaki ular o’z 
paytida erlarni o’zlashtirgan, erning unumdorligini oshirgan. Mulkdorlar tomonidan 
olinadigan daromad - bu ularning oldin qilgan xarajatlari uchun in’om. Albatta, 
jamiyatning sinflarga bunday bo’linishi noto’g’ridir. A.Smit fiziokratlarning bu 
boradagi ko’z qarashini kinoyali ravishda shunday deydi: agar ularning mantig’iga 
amal kilsak, unda faqat ikki farzand ko’radigan har qanday nikohni unumsiz deb tan 
olish kerak bo’ladi.