Uch fazali tok va kuchlanishni hosil qilish

Uch fazali tok va kuchlanishni hosil qilish













Uch fazali zanjirlarda vektor diagrammalar soat strel- kasi harakatiga teskari yo‘nalishda, ya’ni 90°ga burilgan holda ko'rsatiladi (4.2- rasm).


44








sinxron generatorlaming statorida uchta chulg‘am joylash- tirilgan, aylanadigan induktor qismida magnit maydon hosil qilinadi. Yakor aylanganda uning magnit maydoni statoming uchta chulg‘amida EYK hosil qiladi. Chulg'amlaming o‘ramlari soni bir xil bo‘lgani va bu chulg‘amlar fazoda bir-biriga nisbatan 120° gradusga siljiganligi sababli, har bir chulg‘amda hosil qilingan EYK bir xil amplitudali bo'ladi.
Bu EYKlarni kompleks shaklda yozamiz va vektor diagrammasini chizamiz:

1. 
   Uch fazali o‘zgaruvchan tok zanjirini
   

,,yulduzcha“ usulida ulash

46

4.6- rasm.








Fazadagi to‘la kompleks qarshiliklar teng bo‘lmay, EYK simmetrik bo‘lsa, bunday rejim nosimmetrik rejim deyiladi.

6. 
   rasmda U_AO1=U_AO+U_OO1 formulaga muvofiq chizil- gan vektor diagramma ko’rsatilgan. Bunda Uoo₁=U_N neytralning og'ish (siljish) kuchlanishi deyiladi va u uch fazali zanjirning nosimmetrikligini ko‘rsatadi.
   

4.11- rasm.


induksiya natijaviy vektorlarining kattaligi o‘zgarmay, yo‘na- lishi o'zgaradi, boshqacha aytganda, natijaviy vektor kattalik 0‘zgarmasdan aylanadi.
Magnit induksiyasi vektorlarining aylanish tezligi quyi- dagi formula yordamida aniqlanadi:


bunda: f— chiziqli chastota, P — juft qutblar soni. Ayla- nuvchi magnit maydon elektr uskunalarda keng qo‘llaniladi. Masalan, asinxron dvigatellarda bu uch chulg‘am asinxron dvigatelning qo‘zg‘almas qismi — statorda joylashgan bo‘lib, statorda uch fazali toklar ta’sirida aylanuvchi magnit maydon hosil bo‘ladi. Magnit maydonning aylanish yo‘nalishi fazalar ketma-ketligi (tartibi)ga bog‘liq. Har qanday ikki fazaning o‘rinlari almashsa, aylanish yo‘nalishi ham o‘zgaradi.
Yuqorida aytib o‘tganimizdek, elektr energiyasi barcha elektr stansiyalarida uch fazali tok ko‘rinishida sinxron ge- neratorlarda ishlab chiqariladi. Sinxron generatoming chul-