O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Chidamliligi. Pnevmokokklar tashqi muhitga kam chidamli bo^clib, hatto sun’iy oziqa muhitida ham 5—6 kundan so‘ng o‘ladi. Shuning uchun oziqa muhitini har 2—3 kunda tez- tez almashtirishga to^cg‘ri keladi. 60°C li harorat ta’sirida 3—5 daqiqadan so‘ng nobud bo‘ladi. Past harorat va qurishga ancha chidamli, qurigan balg^camda 2 oygacha saqlanib qolishi mumkin. Dezinfeksiyalovchi moddalardan 3 % li fenol, 1:1000 nisbatli sulema eritmasi ulami bir necha daqiqadan so‘ng nobud qiladi.

• 
  Hayvon uchun patogenligi. Pnevmokokklami tabiiy xo^cjayini odam hisoblanadi. Lekin pnevmokokklar buzoqlarda, qo‘zichoq- larda, cho^£chqalarda, it va maymunlarda ham kasallik keltirib chiqarishi mumkin. Laboratoriya hayvonlaridan oq sichqonlar pnevmokokka juda sezgir. Ularga tekshirish materiali parenteral yo^£l orqali yuborilganda, sepsis paydo bo‘ladi va ular hayvonlami 24— 48 soatdan keyin o‘ldiradi.
  

640

• 
  0‘lgan sichqonlar yorib ko‘rilganda, infeksiya qilingan yerda fibrinoz ekssudat topiladi, taloq va jigaming kattalashganligi va qonga to‘lishganligi (giperemiya) aniqlanadi. Qon va a’zolar mikroskopda tekshirilganda kapsulalarda pnevmokokklar topiladi.
  
• 
  Infeksiya manbai. Kasal odam va bakteriya tashuvchilar hisob- lanadi.
  
• 
  Tarqalish у о li. Havo-tomchi, havo changi yo'li orqali tarqaladi.
  
• 
  Kirish darvozasi. Ko‘z, quloq, nafas yo‘li shilliq qavatlari orqali organizmga kiradi.
  

Quyidagi kasalliklar pnevmokokk uchun
spetsifikdir:

1. 
   Krupoz zotiljam (o‘pkaning zardob yig'ib yalligDanish kasalligi).
   
2. 
   Ko‘z muguz pardasining yuguruk yarasi.
   
3. 
   Quloqni yallig‘lanishi (otit).
   

• 
  Bundan tashqari, sepsis, meningit, angina, plevrit, abssess va boshqa kasalliklarni keltirib chiqaradi.
  
• 
  Ko‘pincha krupoz zotiljam uchrab turadi, o‘pkanmg bitta, kam hollarda ikki yoki uch bo‘lagini jarohatlaydi. Kasallik o4kir boshlanadi, yuqori harorat va yo4al bilan o‘tadi. Kasallik o‘lim bilan tugashi mumkin.
  

641

•