O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Tug'ma (tur) immunitet — bu berilmaslik xossasining mustahkam va zamonaviy shakli boiib, chidamlilik omillari bilan nasldan naslga o^ctishiga asoslangan. Ma’lumki, odam, yirik shoxli hayvonlar va it tounga sezuvchan emas, hayvonlar esa vabo va bo‘g‘ma bilan kasallan- maydi. Lekin tug‘ma immunitet mutlaq emas, ya’ni mikroorganizm uchun noqulay sharoit yaratish bilan uning yuqtirmaslik xossasini o‘zgartirishi mumkin. Masalan, ortiqcha issiqlash, sovqotish, avitaminoz, gormonlarning ta’siri odam yoki hayvon uchun tegishli bo‘lmagan kasalliklarni yuzaga keltiradi. Paster tovuqlarni sovqottirish yo^cli bilan ularga sun’iy ravishda kuydirgi qo‘zg‘atuvchisini yuborgan va kasallikni yuzaga keltirgan, tovuqlar tabiiy sharoitda, kuydirgi kasalligi bilan kasallanmaydi.

630

Orttirilgan immunitet

• 
  Orttirilgan immunitet — odam hayoti davomida orttiriladi, nasldan naslga o‘tmaydi.
  
• 
  Tabiiy immunitet. Tabiiy faol immunitet kasallik bilan og^crib o‘tgandan keyin yuzaga keladi (u postinfeksiya deyiladi). Ko^£pgina hollarda u uzoq vaqt saqlanadi, qizamiq, suvchechak, toun va boshqa kasalliklardan so^£ng yuzaga keladi. Shuningdek, ayrim kasalliklarda immunitetning muddati 1 yildan oshmaydi (gripp, dizenteriya va b.). Ayrim hollarda tabiiy faol immunitet kasallik yuzaga chiqmasidan ilgari hosil bo'ladi. U yashirin (latent) infeksiya yoki qo^£zg^£atuvchining kichik dozada qayta-qayta yuqtirish natijasida hosil bo'ladi (maishiy, turmish immunizatsiyasi).
  

•