O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Sterilizatsiya usulida sut 100°C dan yuqori temperaturada zararsizlantiriladi. Bu usul bilan zararsizlantirilsa vegetativ shaklli mikroblar emas, balki spora shaklli mikroblar ham halok bo‘ladi. Sterilizatsiya ikki xil bo‘ladi:

1) yuqori temperaturali sterilizatsiya - bunda sut 120-140°C gacha qizdirilib, 2-10 sekund saqlanadi;

2) uzoq muddatli sterilizatsiya - bunda sut 115°C gacha isitilib, 15-20 minutgacha saqlanadi.

• 
  Tuxumning ichki moddalari mikroorganizmlar uchun yaxshi oziq muhitidir. Teshiklar orqali tuxum ichiga o‘tgan mikroorganizmlar rivojlanib, tuxumning buzilishiga olib kelishi mumkin.
  
• 
  Kyalduell degan olim o‘z tadqiqotlarida 2510 ta yangi tuxumlarning ichida 8,8% gacha bakteriyalar aniqladi.
  
• 
  Olimlardan V. Yermoleva va B. P. Tokinlar pushtni (homilani) tashqi muhitning ta’siridan saqlash kerak deydilar. Oqsilning tarkibida mikroorganizmlarga qarshi turadigan, ularni halokatga olib keladigan oqsilli modda - lizotsim bordir. Turli parrandalar tuxum oqsilining mikroorganizmlarga qarshi turish aktivligi lizotsimga bog‘liq va ular turlicha.
  

574

• 
  Tuxumlarning chirishi. Bunda chirituvchi mikroorganizmlar hosil qilgan proteolitik fermentlar oqsilning parchalanishiga olib keladi.
  
• 
  Yashil chirish Pseudomonas avlodidagi mikroblaming tuxumlar ichiga o'tishi orqali sodir bo'ladi. Bu turdagi mikroorganizmlar hayot faoliyatida yashil pegment hosil qilib tuxumlar oqsillarini shu rangga bo'yaydi.
  
• 
  Qizifyoki pushti chirish. Bu turdagi buzilishga faqat Pseudomonas avlodidagi mikroorganizmlar emas, balki boshqa mikroorganizmlar ham sabab bo'ladi. Micrococcus ronius, Serratia marcescens va boshqa turdagi mikroorganizmlar hayot faoliyatlarida qizil yoki pushti pigment hosil qilib, tuxum oqsilini shunday rangga bo'yashadi.
  

• 
  Qora chirish Proteus vulgaris va Pseudomonas mikroorganizmlar ishtirokida bo'ladi. Bularning ta’sirida oqsil suyuq holga keladi va qora yoki qo'ng'ir rangni oladi. Shu turdagi mikroorganizmlar hayot faoliyatida hosil bo'lgan gazlar tuxumni yoradi. Yorilgan joyidan chiqqan suyuqlik boshqa tuxumlarga tegib, ulami iflos qiladi va buzilishga olib keladi.
  
•