O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi


Oziq-ovqat intoksikatsiyasi (toksikoz)



Download 6,93 Mb.
bet222/259
Sana31.03.2022
Hajmi6,93 Mb.
#522283
1   ...   218   219   220   221   222   223   224   225   ...   259
Bog'liq
nodira oppaa

Oziq-ovqat intoksikatsiyasi (toksikoz). Oziq-ovqat intoksikatsiyasini bakteriya va zamburug'lar keltirib chiqarishi mumkin.

  • Bakterial intoksikatsiyalardan eng ahamiyatlilari botulizm va stafilokokki intoksikatsiyalaridir.

  • Botulizm kasalligi qishloq xojalik hayvonlarida va odamlarda uchraydi. Bu oziq-ovqat bilan zaharlanish kasalligidir. Asosiy belgilari yutish va chaynash muskullarining falaj bo'lishi. Botulizm tayoqchasi konservalangan go‘sht, o‘simlik, kolbasa va boshqa oziq-ovqatlarning tarkibida bo£ladi.

  • Botulizm kasalligi birinchi bo'lib XVIII asrning o'rtasida uchragan va lotincha nomi kolbasa so'zidan olingan. Botulizm kasalining qo'zg'atuvchisi birinchi bo'lib, kolbasa yeb og'rigan odamlardan topilgan.

    • Brusellyoz - bola tashlash belgilari bilan odam va hayvonlarda uchraydigan kasallikdir. Brusellyoz qo‘zg‘atuvchisi birinchi marta 1886 yili o‘lgan kishi tanasidan ingliz olimi Bryus tomonidan topilgan va Makrokokkus melitenzis deb nomlangan. 1897 yili esa Bang va Stribolg‘t shu xildagi mikroblami bola tashlagan sigirdan ajratib, Bakteriya abortus bovis deb nom berilgan. 1914 yili Dj.Traum bola tashlagan ona cho'chqalardan shu turdagi mikroblami topib, Bakteriya abortus suis deb atagan.

    569


    Hozirgi paytda bunday gruppalardan oltita:



    1. Brusella melitenzis

    2. Brusella suis

    3. Brusella abortus

    4. Brusella ovis

    5. Brusella neotomo

    6. Brusella kanes

    • Ichak tayoqchasi vujudga keltirgan yallig‘lanish jarayonlarini davolash uchun antibiotiklardan: streptomitsin, levomitsetin, sintomitsin qo‘llaniladi.

    • Rroteus (protey) Enterobacteriaceae oilasi vakili. Tabiatda (tuproq, suv, oziq- ovqat mahsulotlari) va odam ichagida uchraydi.

    • Protey shartli-patogen mikroorganizmlarga taalluqli bo‘lsada, ayrim vakillari patogen xususiyatlariga ega boTib, yalligTanish jarayonida ishtirok etadi. Shu bilan birga enterotoksinlar hosil qiluvchi vakillari ham mavjud. Protey faol rivojlangan oziq-ovqat mahsuloti toksikoinfeksiya turidagi zaharlanishga olib keladi. Ko£proq go‘sht va baliqli mahsulotlar bunday zaharlanishga sababchi bo‘ladilar.

    570


    1. MAVZU. SUT, SUT MAHSULOTLARI VA TUXUM MIKROBIOLOGIYASI

    Reja:

    1. Sut mikrobiologiyasi.

    2. Mikroblar ta’sirida sutning buzilishi.

    3. Sut mahsulotlari mikrobiologiyasi.

    4. Tuxum mikrobiologiyasi.

    • Sut - bu hayvonlaming alohida organi, ya’ni yelini ishlab chiqaradigan suyuqlikdir. Sut tarkibida inson iste’mol qiladigan yuqori sifatli oqsil, kalsiy, A vitamini, riboflabm va V vitamini kompleksiga mansub bo'lgan boshqa moddalar ko'p.

    • Sigir suti tarkibida 120 dan ortiq turli xil moddalar bor. Shu jumladan 20 xil yog' kislota, 25 xil aminokislota, 30 xil mineral modda, 23 xil vitamin, shuningdek 4 xil sut shakari bor. Sut tarkibida odam organizmining normal rivojlanishi uchun zarur bo'lgan aminokislotalar mavjuddir. Bu kislotalar boshqa manbalarda uchraydigan oqsillardan farq qiladi.

    571



    • I.P.Pavlov sutni odam oziq mahsuloti sifatida xarakterlab: «Inson ovqati turlari orasida sut tabiat tayyorlagan ovqat sifatida juda yuqori o‘rinni egallaydi, bu meditsina tajribalarida ham ko‘p marta c'tirof qilingan» deb yozadi.

    • Umuman sut doimo eng у engil hazm bo‘luvchi ovqat hisoblanib, u darmoni yo'q odamlarga va oshqozon, buyrak kasali bilan og‘rigan bemorlarga ichiriladi. Sigirlar sutida 87,5% suv, 3,8% yog4, 3,3% umumiy oqsillar, 4,7% shakar, 0,7% ni mineral moddalar tashkil etadi.

    • Hayvonlar sifatli oziqlar bilan boqilsa, sut toza sog‘ib olinsa, tez sovutilsa, unda shuncha lizotsin modda ko‘p bo‘ladi va antimikrobli fazasi uzoq masalan, 0°C da 48 soat, 5°C da 36 soat, 10°C da 24 soat, 25°C da 6 soat, 30°C da 3 soat va 37°C da faqat 2 soat davom etadi. Ammo shuni aytish kerakki, pasterizatsiyalangan sutni bunday saqlash mumkin emas. Chunki sut pasterizatsiyalanganda, ya’ni yuqori temperatura bilan ta’sir etganda, antimikrobli moddalar parchalanadi va uning antimikrobli xususiyati yo‘ qoladi.

    572


    Sut kislota hosil qiluvchi bakteriyalar asosan ikkita


    gruppaga boiinadi.

    1. Gomofermentativ sut kislota hosil qiladigan streptokokklar.

    2. Geterofermentativ sut kislotadan tashqari uchuvchi kislotalar, etil spirti, karbonat angidrid gazi, vodorod va boshqa kislotalarni hosil qiladi.

    3. Mikroblar ta’sirida sutning buzilishi. Yangi sog ilgan sutni noto g ri saqlash natijasida undagi antimikrobli moddalar yo'qoladi va turli zararli mikroblaming ko'payishi uchun sharoit tug'iladi, sutning sifati buziladi.

    Pasterlangan sutga mikroblar tushsa, u pasterlanmagan sutdan tez buziladi. Pasterizatsiya turli rejimlarda
    o4kaziladi;

    1. uzoq muddatli pasterlash - bunda sut 63-65°C gacha isitilib, shu temperatura 30 minut davomida saqlanadi;

    2. qisqa muddatli pasterlash - bunda sut 72-74°C gacha isitalib, 10-15 sekund davomida saqlanadi;

    3. darhol pasterlash - bunda sut 85-87°C gacha isitiladi, ammo bu temperaturada saqlanmaydi;

    4. sutni 95-97°C gacha pasterlab uni 10 minut davomida saqlanadi. Bu, achitilgan sut mahsulotlarini tayyorlashga qo‘llanadi.

    Keyingi vaqtlarda ultrapasterlash usuli ham qo‘llanmoqda. Bu usulda sut maxsus apparatda 105-150°C gacha bir necha sekund davomida isitiladi, xolos.

    573

  • 1   ...   218   219   220   221   222   223   224   225   ...   259




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish