O’zbекisтоn rеspubliкаsi оliy vа o’rта махsus та’liм vаzirligi

FSMU tехnologiyasi qoidasi.
Ushbu tехnologiya munozarali masalalarni хal etishda хamda o’quv jarayonini baхs-munozarali o’tkazishda qo’llaniladi, chunki butехnologiya o’quvchilarni o’z fikrini хimoya qilishga, erkin fikrlash va o’z fikrini boshqalarga o’tkazishga, ochiq хolda baхslashishga хamda shubilan birga baхslashish madaniyatini o’rgatadi. Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog’ozga o’z fikrlarini aniq va qisqa хolatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam bеradi.
F – fikringizni bayon eting;
S – fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
M – ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil kеltiring;
U – fikringizni umumlashtiring.

FSMU texnologiyasi uchun o’quv topshirig’i:
1-Kichik guruh uchun

Bosqich
(F)Fikringizni bayon eting
(S)Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
(M)Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil kеltiring
(U)Fikringizni umumlashtiring

2-Kichik guruh uchun

Bosqich
(F)Fikringizni bayon eting
(S)Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
(M)Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil kеltiring
(U)Fikringizni umumlashtiring

3-Kichik guruh uchun

Bosqich
(F)Fikringizni bayon eting
(S)Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
(M)Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil kеltiring
(U)Fikringizni umumlashtiring

4-Kichik guruh uchun

Bosqich
(F)Fikringizni bayon eting
(S)Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
(M)Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil kеltiring
(U)Fikringizni umumlashtiring

QIZIRIQ IQTISODIYOT KOLLЕJI



“TASDIQLAYMAN”

O`IBDO`:________ K.ESHPO`LATOV
^{“______” ________________20___ yil (Imzo)}
“____” ______________ 20__ yil






Fan: Tarmoqni administratorlash (O`A)


Dars mavzusi: ___________________________________________________
Dars maqsadi:
1.Tarbiyaviy: Mustaqil ishlashni o’rganish.
2.Ta’limiy:. Kompyuter tizimining unimdorligini tahlil qilish bo’yicha
bilim va amaliy ko’nikmalarga larga ega bo’lish .
3.Ilmiy: Kompyuter tizimining unimdorligini mustaqil o’rnatish.


Dars turi: O’QUV AMALIYOTI III - bosqich 4-15 guruhi uchun.
Ajratilgan vaqt: (80 daqiqa)
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.N.Toyloqov “Informatika ” T.2002
2.N.Sodiqova Prefariya va ofis qurilmani ta`mirlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2012 yil
3.Sh .Razzaoqv Dasturlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2011 yil
O`QUV JARAYONI REJASI

№	Ta’lim bosqichlari	Ajratilgan vaqtning taqsimoti	Ta’lim beruvchining faoliyati	Ta’lim oluvchining faoliyati	Ta’lim vositalari	Ta’lim uslubi
1	Tayyorgarlik	15 daqiqa	Davomatni aniqlash va talabalarning tayyorgarligini tekshirish.	Amaliyot uchun zarur bo’lgan o’quv qurollarini tayyorlash	Kompyuter va ofis jihozlari, kodoskop, chizmalar, jadvallar, kitoblar, plakatlar, rasmlar.	Aralash
2	Kirish	40 daqiqa	Yangi mavzuni tushuntirish	Savol-javovlarda ishtirok etish.		Ma’ruza
3	Asosiy qism	10 daqiqa	Berilgan topshiriqlarning bajarilishini nazorat qilish.	Berilgan topshiriqlarni bajarish amaliyot rahbariga taqdim etish.		Mustaqil ishlar
4	Yakuniy qism	15 daqiqa	Berilgan topshiriqlarni tekshirish va talabalarni baholash.	Bajarilgan topshiriqlarni to’liq amaliyot rahbariga taqdim etish.		Bahs-munozara

O’quv amaliyoti rahbari: / __________ / M.To`xtashev

50 mavzu: Himoyalash modellari
Boshqaruvchi tarmoq komponentlarini himoya kila turib nokonuniy ulanadigan yoki jismonan yukotish payida bulganlardan himoya qiladi. Tarmoqka ulanish va tarmoq resurslaridan foydalanishga imtiyozlar berish -- xozirgi kunda eng yaxshi biznes sifatida foydalanish uchun muxim qurol bulib koldi. Xozirgi kunda ma’lumotlar va texnik jixozlarni himoya kilishning ikki usuli kulanilmokda:
- Parolь orqali himoyalash;
- Tarmoqka kirish xukuki orqali himoyalash
Bu resurslar -- birgalikda foydalanish darajasidagi himoya (parolь orqali himoyalash) va foydalanuvchi darajasidagi himoya (foydalanuvchining tarmoqka kirish xukuki orqali himoya) deb nomlanadi.
Resursdan foydalanishga kirish paroli
Xozirgi kunda resursdan birgalikda foydalanishda eng ko`p foydalanadigan himoya metodi bu -- resursdan foydalanish xukuki bulgan foydalanuvchilarga parolni ma’lum kilish xisoblanadi. SHundan keyin ma’lum qlingan parol foydalanuvchi tomonidan to`g`ri kursatilgandan sung u resursdan foydalanish xukukiga ega bo`ladi. Ko`pchilik sistemalarda resurslardan foydalanish xar xil birgalikda foydalanuvchilar orasida xar xil tipdagi kirish xukuki bilan ruxsat beriladi. Windows 95 da kataloglar faqat tekst fayllardan iborat. Tulik resurslardan foydalanish parol orqali amalga oshiriladi.
Faqat o`qishga muljallangan tekstdan iborat fayllar
Faqat tekstdan iborat fayllardan parolni biladigan usha yerda ishlovchi xodimlar foydalanishi mumkin. Tarmoqdan foydalanish xukukiga ega bulganlar mavjud bulgan fayllarni kuchirmalar olishi, pechatlashi va boshqa amallarni bajarishi mumkin. Kataloglar va fayllardan tulik foydalanish xukuki bulgan xodimlar uchun shu kataloglar ichida xoxlagan fayllarni kuchirma olishi, nusxa chikarishi va uchirib tashlashi mumkin.
Parol mavkeiga karab xukuk berish
Parolni mavkega karab belgilash quyidagicha:
Birlikda foydalaniladigan kataloglar uchun 2 xil parollar mavjud. Bular:
- Faqat tekstdan iborat fayllarni ukishga muljallangan parollar;
- Tulik ma’lumotlardan foydalanish xukukini beruvchi parollar;
Tekstlarni ukish xukukini beruvchi parollarni biluvchilar faqat tekstlardan foydalanishi mumkin. Tulik katalog va fayllardan foydalanish xukukiga ega bulganlar kerakli parolni kiritgan sung foydalana olishadi.
Tarmoqni va resurslarni himoya kilishning eng oddiy yuli bu - tegishli parollar orqali himoyalash xisoblanadi.
Tarmoqka kirish xukuki
Tarmoqni parol orqali himoyalash bu - xar bir foydalanuvchi uchun faqat unga tegishli parolni berish orqali amalga oshiradi. Server tomonidan foydalanuvchi va uning paroli tekshiriladi va shundan sung foydalanuvchiga resursdan foydalanish yoki takiklash mumkin bo`ladi. Kirish xukuki orqali amalga oshiriladigan himoya parol orqali amalga oshiriladigan himoyadan kura eng makbulidir. Aklli xisoblangan boshqaruvchi barchaga parol berishi bilan birga parollarni mavkeiga karab bo`ladi.
Rezyume ( umumiy tushuncha)
Tarmoqni rejalashtirish uni himoya kilish bilan birga amalga oshiriladi. Himoyalash firma va undagi ma’lumotlar mavkeiga karab belgilanadi. Tarmoq boshqaruvchisi tarmoqdan foydalanish talablari va xavfsizlik siyosatini ishlab chikishi lozim.
Himoyalashning
turi mavjud:
- Birgalikda ishlatiladigan resursni parol orqali himoyalash;
- Tarmoqka kirish xukuki orqali himoyalash ( prava dostupa);
Ko`pchilik kompaniyalar ikkala tipdagi himoya turidan foydalanadi. Resursga kirish va undan foydalanish faqatgina parol orqali amalga oshiriladi. Foydalanuvchi tarmoqka kirish paytida parol va uz ismini kiritadi.Boshqaruvchi uchun yakka tartibdagi foydalanuvchilardan kura guruxlar orqali foydalanuvchilarni to`zish ularga tegishli parollarni belgilash orqali ularning xukuklarni chegaralash makbul variant xisoblanadi.

2-Ilova

“Zinama-zina” texnologiyasi:

• 
  O’qituvchi guruh a’zolarini tarqatma materialda yozilgan kichik mavzular bilan tanishishlarini va shu mavzu asosida bilganlarini flomaster yordamida qog’ozdagi bo’sh joyiga jamoa bilan birgalikda fikrlashib yozib chiqish vazifasini beradi.
  
• 
  Guruh a’zolari birgalikda tarqatma materialda berilgan kichik mavzuni yozma (yoki rasm, yoki chizma) ko’rinishida ifoda etadilar. Bunda guruh a’zolari kichik mavzu bo’yicha imkon boricha to’laroq ma’lumot berishlari kerak bo’ladi;
  
• 
  Tarqatma materiallar to’ldirilgach, guruh a’zolaridan bir kishi taqdimot qiladi. Taqdimot vaqtida guruhlar tomonidan tayyorlangan material, albatta, sinf doskasiga mantiqan tagma-tag (Zinama-zina shaklida) ilinadi;
  

“Zinama-zina” texnologiyasi uchun ekspert varag’i.