O‘zbеkistоn rеspublikasi оliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti

Pоli va mеzasaprоb zоnalarida qo‘shimcha ba`zi infеktsiоn kasalliklarning qo‘zg‘atuvchalari salmоnеllalar, shigеllalar, leptоspiralar, esheriхiyalar aniqlanadi. Ba`zan entеroviruslar tоpiladi. Оkеan suvida mikrоblar kamrоq bo‘lsa, daryoda ko‘prоq bo‘ladi.
Polisaprob zona - juda ifloslangan suv, kam kislorod saqlagan va organik birikmalarga boy, bakteriyalarning soni 1mlda 1000000 ga etadi, ko‘proq anaeroblar bo‘ladi.
Mezosoprob zona- suv o‘rtacha ifloslangan. Organik moddalarni tez mineralizatsiyasi mustaqil floralar tomonidan amalga oshiriladi, 1 ml suvdagi bakteriyalarning soni yuz minglab.
Oligosaprob zona - toza suv zonasi, unda organik birikmalar qariyib yo‘q, minerallash jarayoni tugagan, suv normal mikroflorasi har xil vakillari bor bo‘lib, 1 ml suvda bir necha yuzdan bir necha minggacha bakteriyalar aniqlanadi.


Suvning o‘z-o‘zini tozalash mexanizmi.
Suv muhiti va unda yashovchi organizmlar o‘zaro jips bog‘langan. Tozalanmagan yoki yaxshi tozalanmagan suvni suv havzasiga to‘kkanda unda yashovchi jonivorlarning hayot sharoiti keskin o‘zgaradi. Tozalangan suvda yashovchi ko‘pgina organizmlar o‘rniga suv havzasida tozalanmagan suvda yashay oladigan boshqa mikroorganizmlar rivojlana boshlaydilar. Suv havzalarining organik moddalar bilan ifloslanish darajasi saproblik deb ataladi. Organik moddalari mavjud oqava suvlarni to‘kkan joyda ko‘pgina saprofit mikroorganizmlar rivojlana boshlaydilar va suvda ular tomonidan hosil qilinadigan chirish va bijg‘ish jarayonlari faol kecha boshlaydi. Suv havzasining o‘ta ifloslangan polisaprob deb ataluvchi sohasida bakteriyalar miqdori har 1 sm³ suvda bir necha millionga yetadi. Suv havzasini organik moddalar va bakteriyalardan bu usulda tozalash tabiiy o‘z-o‘zini tozalash deb ataladi. Uning jadalligi suv havzasiga tushadigan ifloslikning miqdori, uning tarkibi, toza suv bilan aralashish darajasi, suvning kislorod bilan to‘yinishi va haroratiga bog‘liq. Tabiiy suv havzalarining suvi o‘z-o‘zidan tozalanish xususiyatiga ega bo‘lsada, yirik miqdorda organik iflos moddalarning havzaning katta qismini qamrab olishi sanitariya nuqtai nazaridan xavfsiz bo‘lmaydi va iste’mol qilishga yaroqsiz bo‘ladi. Shuning uchun oqava suvlarni tozalamasdan suv havzalariga oqizish mumkin emas.