O‘zbеkistоn rеspublikasi оliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti

Komplementlarni bog‘lash reaksiyasi (KBR). Bu reaksiya murakkab serologik reaksiyalar sirasiga kiradi: unda komplement va antigen va antiteloning ikki sistemasi ishtirok etadi. Birinchi sistema, yuqorida ko‘rib o‘tilgan serologik reaksiyalar ta’rifida aytib o‘tilganidek Pretsipitatsiya reaksiyasi spetsifik hisoblanadi. Ikkinchi sistema esa qo‘y eritrotsitlari va unga mos keladigan gemolitik zardobdan tay­yorlanadi. U gemolitik deb ataladi va antigen – antitelo (birinchi sistema) bilan komplementlarning kompleksini hosil qiluvchi indikator hisoblanadi. Gemolitik sistemaga komplementning qo‘shilishi natijasida eritrotsitlar erib, lizis hosil bo‘ladi. Agar komplement spetsifik sistema bilan bog‘langan bo‘lsa, gemoliz hodisasi ro‘y bermaydi.
Neytrallanish reaksiyasi. Bu reaksiya antitoksinlik zardob­larning toksinlarni neytrallash olish hususiyatiga asoslangan. Buning uchun antitoksinlar zardoblarning muayyan nisbatdagi eritmalarini tayyorlab har bir eritma solingan probirkaga ma’lum miqdordagi toksin qo‘shiladi. Aralashma ma’lum vaqtgacha 20 yoki 37ºC issiqlikda saqlangandan keyin tajriba o‘tkaziladigan jonivorga in’yeksiya qilinadi. Antitoksin bilan toksin neytrallashganda jonivor o‘lmaydi. Neytral­lashish reaksiyasi mikrob ekzotoksinlarining faolligini aniqlashda qo‘llaniladi.
Gemagglyutinatsiyani Sekinlashtirish Reaksiyasi (RTGA). Ko‘pgina viruslar eritrotsitlarning yuzaga yutilish xususiyatiga ega. Bu esa eritrotsitlarning agglyutinatsiyasiga sabab bo‘ladi. Gemag­glyutinat­siya reaksiyasida antitelolar ishtirok etmaganligi uchun u immu­ni­ologik reaksiya hisoblanmaydi. Agar maxsus antitelolar qo‘shilsa, bu reaksiya boshlanmaydi chunki antitelo viruslari neytrallaydi va ularni eritrotsit­larni agglyutinatsiyalash xususiyatidan mahrum qiladi.
Nishonli antigenlar yoki antitelolar ishtirokidagi reaksiya. Immunoferment va radioimmun usuldagi reaksiyalar, shuningdek, im­munoflyuorestensiya reaksiyasi ana shunday reaksiyalar sirasiga kiradi. Bu usulning asosiy prinsipi shundan iboratki, unda o‘ziga hos belgilari (fermenti, radioaktib izotoplari yoki flyuroxromlari) bilan alohida ajralib turuvchi antigen va antitelo kon’yugatlaridan foydalaniladi. Reaksiya jarayonida ular ana shu spetsifik xususiyatlariga ko‘ra aniqlanadi.