O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

2. RAXBAR VA MURABBIY ROLI 
 
Qoidaga ko‘ra murabbiy ishi xarakatlar qobiliyati va musobaqadagi natijalarni oshirishni o‘z 
ichiga oladi. Aynan mashg‘ulot faoliyatining maqsadi – saralashda, munosabatlarni shaklanishi va 
bog‘lanishlarida, bevosita xarakatlar qobiliyatlarini yaxshilanishi va sportchilarning natijalarining 
o‘sishida. 
1.Quyida murabiyning aniq rolini ko‘rib chiqamiz. 
Murabbiy sportchilarning tabiati va 
qobiliyatlarini 
aniqlaydi. 
Bunda
 
Sportchilarni 
saralashda 
birinchi 
bo‘lib 
sportchilarning tabbiy qobiliyatlarini va 
yashirin imkoniyatlarini aniqlash axamiyatga 
ega (2 rasm). Qoidaga ko‘ra yashirin 
imkoniyatlar 
xarakatlar 
qobiliyatlarini 
testlash natijasida yuzaga chiqadi, aynan, 
amaliyotda 
esa 
harakatlanish 
faolligi 
aniqlanadi.Shunday 
qilib 
umumiy 
tendensiyaga kura sifatlarni ruyobga chikarishda birgina muskul kuchi faktori bilan cheklanib 
2-rasm. Murabbiyning o’rgatish jarayonida ishi 
xarakatlari qobiliyati

---

49 
kolish, chidamlilik, psixologik kuch,qatiyatlilik va insoniylik va shu kabi boshqa faktorlardan 
voz kechish noto‘g‘ri. Bunda sportchining nafaqat maxsus va subektiv xislatlarini, ob’ektiv 
faktorlarni xam xisobga olish kerak. Demak, murabbiy o‘zining obektiv tajribasiga suyanib, 
doimiy ravishda sportchilarni diqqat bilan kuzatib borishi va ular orasida persiktivlarini tugri 
tanlab olishi kerak, murabbiy perenektiv bo‘lmagan sportchilar kup vakt va mexnatni isrof 
qilishlarini esda saqlashi lozim. Sportchini subektiv va obektiv faktorlarini taxlil qilar ekan 
shoshilinch qaror qabul qilishdan , extiyot bo‘lishi kerak. Masalan: sportchi tomonidan 
dangasalik va etiborsizlik kuzatilganda; ayniqsa mashg‘ulotlarning boshlang‘ich bosqichlarida 
zero texnikaning qurilishi va yaxshilinishi davomiy mashg‘ulotlarni talab kiladi.