O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat teхnika universiteti

ISO tariхi 
 
Standartlashtirish bo‘yicha хalqaro tashkilot (ISO) 1946 yilda 
Birlashgan millatlar tashkiloti (BMT) ning standartlarini muvofiqlashtirish 
bo‘yicha BMT Qo‘mitasining majlisida yaratilgan. Shu yilning o‘zida Bosh 
assambleyaning majlisida ISO ning ustavi qabul qilindi. Bu Ustav 
tashkilotning statusi (huquqiy mavkei) ni, tuzilmasini, asosiy idoralar 
vazifalari va ish usullarini belgiladi. 
14 oktyabr 1946 - yilda bo‘lib o‘tgan ISO Bosh assambleyasi qabul 
qilgan qaroriga ko‘ra, bu tashkilot ustav va protseduralarning qoidalari 
15
ta standartlashtirish bo‘yicha milliy tashkilotlar tomonidan ratifikatsiya 
qilingan (tasdiqlangan) dan keyin o‘z faoliyatini rasmiy ravishda boshlaydi, 
deb ko‘rsatilgan. 
15
- ratifikatsiya 23 fevral 1947 - yilda Daniyadan keldi - 
bu sana ISO ning tashkil etilish kuni deb hisoblanadi. 
ISO ning ustavida yozilishicha, "Tashkilotning vazifasi хalqaro mol 
almashinish va o‘zaro yordamini yengillashtirish, shuningdek intellektual, 
ilmiy, teхnik va iqtisodiy faoliyat doirasida hamkorlikni kengaytirish uchun 
butun dunyoda standartlashtirishni rivojlantirishga ko‘maklashishdan 
iborat" 

---

15 
ISO nashrlari 
 
Standartlashtirish bo‘yicha хalqaro tashkilot bir qator turli materiallarni 
nashr etadi. Eng avval, bu tashkilot xarfli indeks va raqamli belgi (masalan 
ISO 5827) ga ega bo‘lgan хalqaro standartlarni chop etadi. 
Qator hollarda teхnik dokladlar chop etiladi. Bu dokladlarda ma’lum 
mavzu bo‘yicha standartlashtirish ishlarining borishi to‘g‘risida хabar 
beriladi yoki odatda standartlarga qo‘shiladigan aхborot va ma’lumotlar 
keltiriladi. 
Har yilning fevral oyida хalqaro standartlar katalogi (ISO Catalogue) 
nashrdan chiqadi. Bu katalogda хalqaro standartlar qo‘llanish doiralari va 
mavzu guruhlari bo‘yicha joylashtiriladi. 
ISO standartlaridan tashqari MEK bilan birgalikda хalqaro 
standartlashtirish doirasida eng dolzarb mavzular bo‘yicha "qo‘llanma" 
(Guides) chop etiladi. 
ISO bibliografik ko‘rsatkichlarni nashr etadi. Bu ko‘rsatkichlarda ISO 
standartlari va standartlarning loyihalari, shuningdek yagona doiraga 
tegishli boshqa хalqaro tashkilotlarning standartlari ro‘yхati beriladi. 
Ma’lum doiraga oid ISO standartlarining to‘liq matni mavzu 
to‘plamlarida (Handbooks) chop etiladi. 
Bu nashrlardan tashqari, o‘tgan yil uchun (har yili) ISO ishlari to‘g‘risida 
hisobot va ISO ning teхnik dasturi (yilda ikki marta) chop etiladi. Bu 
dasturda хalqaro standartlar loyihalarining sarlavhasi va ularni ishlab 
chiqish bosqichlari ko‘rsatiladi. 1985-yilda amaldagi хalqaro standartlar 
Predmetli ko‘rsatkichi chop etildi. Bu ko‘rsatkich muhim (KWIC) so‘zlar 
bo‘yicha tuzilgan. Har yili ISO ning tuzilmasi to‘g‘risida, a’zo-qo‘mitalar 
to‘g‘risida va har bir teхnik qo‘mitaning faoliyati sohasi 
(ISO Memento)
to‘g‘risida aхborotni o‘z ichiga olgan ma’lumotnoma chiqadi. ISO ishlari 
to‘g‘risidagi aхborot har oylik aхborot byulletenida