O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

Anionlarning singdirilishi.
Tuproq kationlardan tashqari, bazi anionlarni xam singdira 
oladi. Singdirishning bunday tipi fizik-kimyoviy singdirish turiga kiradi. 

---

73 
Bundan tashqari, anionlar kimyoviy yo’l bilan ham singishi mumkin. Anionlar singdirilish 
darajasiga ko’ra uch guruhga bo’linadi: 
Yaxshi singuvchi anionlar: HPO
4
2-
, PO
4
3-
, OH
-
; kuchsiz singuvchi anionlar:CО
3
2-
HCО
3
-
. 
Odatdagi sharoitda tuproqqa sing’maydigan anionlar: Si, NO
2
-
, NO
3
-
. 
Suvdagi anionlar miqdori tuproq reaksiyasiga qarab o’zgaradi. pH miqdori oshgan sari 
suvda HCО
3
-
, CО
3
2-
, HPO
4
2-
, PO
4
3-
miqdori ortadi, aksincha H
2
PO
4
- 
miqdori kamayadi. 
Tuproqning fosforni singdirishi eng yaxshi o’rganilgan. Fosfor bazoidlar yordamida HCО
3
-
va CО
3
2-
ionlarining kislotali tuproq sharoitida H
2
PO
4
-
va HPO
4
2-
ionlariga almashinuvi sоdir 
bo’ladi. Bu ionlar qizil tuproq va podzallashgan tuproqlarda eng kuchli ravishda singadi. Fosfat 
kislota kislotali muxitda tuproqda o’rnashib qoladi va birikmaga kirmay qolgan temir gidrat oksidi 
hamda alyuminiy gidrat oksidi bilan reaksiyaga kirishib, erimaydigan birikma hosil qiladi. 
NAZORAT TOPSHIRIQLARI
9.4.1.
Kationlar valenligi ko’paygan sari tuproqning .............. ortib boradi. 
9.4.2.
Tuproqning vodorodni singdirish darajasi CО
3
2-
va Na
+
ga nisbatan qanday? 
9.4.3.
Singdirilgan asоslarning tarkibi tuproqning ............. belgilaydi.