O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta- maxsus ta‟lim vazir ligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti ro‟yxatga olindi

 
1 dan kam
1–5 
5–50 
50 dan ko‟p
2 – 1.5 
1.5 – 1.2 
1.2 – 1.15 
1.1 
Markazdan qochma tipdagi nasoslar
. 
Markazdan qochma nasoslarda spiralsimon qobiq ichida 
parrakli ishg‘ildirak joylashgan bo`ladi. Ish g‘ildirakning aylanishida markazdan qochma kuch hosil 
bo`ladi. Bu kuch ta`sirida suyuqlikning so`rilishi va uni haydash bir me`yorda uzluksiz boradi. 3.1 – 
rasmda markazdan qochma nasos sxemasi ko`rsatilgan. 

---

147 
3.1-rasm. Markazdan qochma nasos. 1-spiralsimon qo`zg`almas kamera; 2- ish g`ildiragi; 3-
parraklar; 4- bal; 5-so`ruvchi truba; 6-kirish klapani; 7-to`rli filtr;
8- uzatuvchi truba; 9- suyuqlik quyiladigan truba; 10 – sal`nik. 
Nasos ishga tushirilishidan oldin so`rish trubasi, ish g‘ildiragi va qobiq suyuqlik bilan 
to`ldiriladi. Shundan keyin dvigatel tok manbaiga ulanadi va ishg‘ildiragi harakatga keltiriladi. 
Suyuqlik g‘ildirak bilan birga aylanib, markazdan qochma kuch ta`sirida parraklar vositasida 
g‘ildirakning markazidan chekkasiga otilib, spiralsimon qo`zg‘almas kamerani to`ldiradi va haydash 
trubasi orqali balandlikka ko`tariladi. Bunda ish g‘ildiragiga kirish oldida siyraklanish vujudga keladi. 
Suyuqlik atmosfera bosimi ta`sirida yig‘gich rezervuardan kirishk lapani orqali so`rish trubasidan nasos 
gakirib, ish g‘ildirakning markaziy qismini to`ldiradi hamda g‘ildirakning chekkalariga chiqarib 
tashlanadi va hokazo. Shunday qilib, uzluksiz markazdan qochma kuch ta`sirida suyuqlikning nasos 
orqali o`tadigan uzluksiz oqimi vujudga keladi.
Suyuqlikning ish g‘ildiragi orqali oqib o`tishida dvigatelning mexanik energiyasi suyuqlik 
oqimi energiyasiga aylanadi. Bunda ishg‘ildirakdan chiqish oldida suyuqlikning bosimi ortadi.
Tajriba qurilmasi bilan tanishish 
Nasosning ishchi xarakteristikalarini o‗rganishga mo‗ljallangan tajriba qurilmasi quyidagi 
asosiy elementlardan tashkil topgan: so‗rish quvuri (1), vakuummetr (2), elektrodvigatel (3), 
markazdan qochma nasos (4), tushurish trubkasi (5), manometr (6), sarf o‗lchagich (7), ventillar (8, 
14), suv uchun sig‗im (9), asos (10), ampermetr (11), magnitli qo‗shgich (12), voltmetr (13),
sig‗imdan suvni quyish uchun quvur (15) ( 3.2 rasm).
Tajriba qurilmasidan tashqari ishni bajarish uchun sekundomer kerak bo‗ladi.