O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta- maxsus ta‟lim vazir ligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti ro‟yxatga olindi

 
3-mashg‟ulot. Markazdan qochma nasoslar xarakteristikalarini o`rganish. 
 
Ishning maqsadi: 
Markazdan qochma nasos ishlash prinsipini o‗rganish. Nasosning ishchi 
xarakteristikalarini tajriba qurilmasida o‗rganish. 
Umumiy tushuncha: 
Suyuqlikni uzatish. Suyuqliklarni uzatish uchun mo`jallangan mashinalar (qurilmalar) 
nasoslar 
deyiladi. Trubaning boshlang‘ich va oxirgi nuqtalaridagi bosimlar farqi trubalarda suyuqlikning oqishi 
uchun harakatlanuvchi kuchhi soblanadi. Suyuqlik oqimining trubalardagi harakatlantiruvchi kuchi 
gidravlik mashinalar yoki nasoslar orqali hosil qilinadi. Nasos elektrdvigateldan mexanik energiyaolib, 
unisuyuqlik xarakatining oqim energiyasiga aylantirib, bosimini oshiradi.
Nasoslar iqtisodiyotning barcha sohalarida: kimyo, mashinasozlikda, metallurgiyada, oziq – 
ovqat sanoatida, erishlarini gidromexanizatsiyalashtirishda va ko`pchilik boshqa tarmoqlarda 
kengqo`llaniladi.
Nasoslarning turlari va asosiy parametrlari. Nasoslar asosan ikkiturga: dinamik va hajmiy 
nasoslarga bo`linadi.
Dinamik nasoslarda suyuqlik tashqikuch ta`sirida harakatga keltiriladi. Nasos ichidagi suyuqlik 
nasosga kirish va undan chiqish trubalari bilan uzluksiz bog‘langan bo`ladi. Suyuqlikka ta`sir qiladigan 
kuchning turiga ko`ra, dinamik nasoslar parrakli va ishqalanish kuchi yordamida ishlaydigan nasoslarga 
bo`linadi.
Parrakli nasoslar o`z navbatida markazdanqochma va propellerli (o`qli) nasoslarga bo`linadi. 
Markazdan qochma nasoslarda suyuqlik ish g‘ildiragining markazidan uning chetiga qarab harakat 
qilsa, propellerli nasoslarda esa suyuqlik g‘ildirakning o`qi yo`nalishida harakat qiladi.
Ishqalanish kuchiga asoslangan nasoslar ikkixil (uyurmaviy va oqimli) bo`ladi. Uyurmaviy va 
oqimli nasoslarda suyuqlik asosan ishqalanish kuchi ta`sirida harakatga keladi.
Hajmiy nasoslarning ishlash printsipi suyuqlikning ma`lum bir hajmini yopiq kameradan itarib 
chiqarishga asoslangan. Hajmiy nasoslar jumlasiga porshenli, plunjerli, diafragmali, shesternyali, 
plastinali va vintsimon nasoslar kiradi.
Sanoatda suyuqliklarni siqilgan gaz (yoki havo) yordamida uzatish uchun 
gazliftlar
va 
montejyular
hamish latiladi.
Nasosning asosiy parametrlari. Nasoslardan foydalanishish unumdorligi, napor va quvvat kabi 
kattaliklar bilan belgilanadi.