O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

(gil) ohaktoshnigina ishlatish kerak.
So‘ndirilmagan kesak-ohak ishlab chiqarish texnologiyasi chizmasi.
72

---

Havoda qotadigan ohak xossalariga katta ta’sir etadigan ikkinchi
modda m^gniy karbonatdir. Karbonatli tog‘ jinslari tarkibida qancha
M g C 0 3 borligiga qarab, salgina dolomitlashgan ohaktosh (tarkibida
5 — 10% M gC O , bor), ohaktosh d o lo m it (tarkibida 2 0 —40%
M g C 0 3 bor) va d o lo m it (tarkibida 4 0 —46% M g C 0 3 bor)ga
bodinadi.
Havoda qotadigan ohak ishlab chiqarish uchun dolom itlashgan
oh a k tosh larn in g ham m a turlari ish la tilish i m u m k in . U larn i
kuydiiganda tegishlicha oz magnezialli va dolomitli ohak hosil bo‘ladi.
H a v o d a q o ta d ig a n o h a k ish la sh u c h u n q o ‘lla n ila d ig a n
karbonatli to g‘ jinslarining ham m asi standart b o ‘yicha u ch , y a ’ni
A , B va D sinfga b o ‘linadi. Bunday bodishi uchun to g ‘ jinslari
tarkibida qancha karbonat, magniy karbonat va gil aralashma ( S i0 2,
A120 3 va F e20 3 oksidlari) borligi asos qilib olingan. Q uyida (1 0 -
jadval) ohaktoshning har sinfga nisbatan qo'yiladigan talablar
keltirilgan.
10-jadval.
Havoda qotadigan ohak ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan
ohaktoshlarning kimyoviy tarkibi.
Ohaktoshlar sinfi
Tarkibi, % hisobida
CaC03
MgCOa, ko‘pi bilan
Gil aralashmalar,
ko‘pi bilan
A
95
2,5
2
B
82
10
8
D
50
4 0
8
Ohaktoshlar tarkibiy tuzilishi jihatidan zieh , b o ‘sh va g ‘ovak
bodishi mumkin. Shuning uchun ham ohaktoshlar quyidagi turlarga