O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

qotuvchan b o g ‘lovchi m oddalarga aytiladi.
H ali tuyilmagan kuydirish m ahsuloti so ‘ndirilmagan kesak ohak
(q a y n a m a ) d eb a ta la d i. U sh u h o lic h a b o g ‘lo v c h i m o d d a
hisoblanm aydi va uni qorishma ham da beton tayyorlashda ishlatib
b o ‘lm aydi. B o g ‘lovchi m odda b o ‘lishi uchun kesak-ohak mayda
tuyilishi zarur.
K esak-ohakni m aydalashning ikki usuli qoMlaniladi:
— m exanik usul — z o ‘ldirli yoki boshqa tegirmonlarda tuyiladi;
— so'ndirish usuli — ohak b o ‘laklariga suv bilan ta’sir qilinadi;
sh u n d a o h a k o ‘z - o ‘zid an m ayda zarrachalarga parchalanadi
(dispergirlanadi).
K esak-ohak qanday usulda m aydalanganiga qarab, havoda
qotadigan tovar ohakning quyidagi turlari b o ‘ladi:
— k e s a k -o h a k (q a y n a m a )n i m ex a n ik u su ld a m ayd alab
tayyorlanadigan so'ndirilm agan tuyilgan ohak. U tarkiban asosan
kalsiy oksididan tashkil topgan b o ‘ladi;
— kesak-ohak (qaynam a)ni m a ’lum miqdordagi suv bilan
(k u k u n sim o n holatga k elg u n ich a ) s o ‘ndirib tayyorlanadigan
s o ‘ndirilgan gidrat ohak (pushonka-kukun). K im yoviy tarkibi
jihatidan u kalsiy gidrati C a (O H )2 dan iborat b o ‘ladi;
— k esak-ohak (qaynam a)ni ortiqcha suv bilan s o ‘ndirish
natijasida h osil b o ia d ig a n m ahsulot — ohak xamiri; ohak xamiri
asosan gidrat oksidi va suvdan iborat bo'ladi.
K esak-ohakni so ‘ndirib yoki tuyib maydalash jarayoniga faol
yoki gidravlik mineral q o ‘shilm alar (dom n a va yoqilg'i shlaklari,
kul, vulkan kuli, pem za, tuf, kvars qum , semyanka, trepel va gips
tosh) q o‘shish mumkin. Ohakka qancha mineral q o‘shilma qo'shish
70

---