O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

m um kinligi ohakning faoJligi (% CaO+% M gO ) bilan aniqlanadi.
A m m o 12-jadvalda ko‘rsatilgan miqdordan kam boMmasligi kerak.
Ohak ishlab chiqarish uchun ohaktoshlardan foydalaniladi.
Ohaktoshlarda kalsiy karbonatdan tashqari o z m i-k o ‘pm i m agniy
karbonat ham b o ‘ladi. Kuydirilayotganda karbonat tuzlari qattiq
CaO va MgO oksidlari hamda gazsim on m ahsulot — C 0 2 ga
dissotsiatsiyalanadi. G a zsim on m ahsulot chiqarib tashlanadi,
qolgan qattiq oksidlar esa havoda qotadigan s o ‘ndirilm agan ohak
tarkibiga kiradi. H avoda qotadigan ohak qancha m agniy oksidi
borligiga qarab o z m agnezialli (5% gacha m agniy oksidi bor),
m agnezialli (5 dan 20% gacha m agniy oksidi bor) va dolom itli
(20 dan 41% gacha m agniy oksidi bor) ohaklarga b o ‘linadi.
O hakda m agniy oksidi va gil-aralashm alar b o ‘lishi un in g
xossalariga, jum ladan, so ‘nish tezligiga1 katta ta ’sir qiladi. H avoda
qotadigan ohak so ‘nish jarayonining davom etish muddatiga qarab
ikkiga b o ‘linadi: tez so ‘nuvchan ohak 20 daqiqa ichida so'n adi va
asta s o ‘nuvchan ohak — 20 daqiqadan ortiq m uddatda s o ‘nadi.
Q aynam a-ohakni so'ndirayotganda ohak xamiri harorati har
xil b o ‘lishi m um kin. Shuning uchun ham havoda qotadigan ohak
ko'rsatkichiga qarab shartli ravishda ikkiga bo ‘linadi: past ekzotermik
ohak (so ‘ndirilayotgan vaqtdagi eng yuqori harorati 70°C dan
past) va yuksak ekzoterm ik ohak (so ‘ndirilayotgan vaqtdagi eng
yuqori harorati 70°C dan ortiq).
16. So‘ndirilmagan kesak-ohak
So'ndirilm agan kesak-ohak ishlab chiqarish texn ologik jara-
yoni, keltirilgan chizm adan ko'rinib turibdiki, asosan ohaktosh
qazib olish, uni tayyorlash va kuydirishdan iborat.
1. Xomashyo materiallari va ularni tayyorlash.