O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

ohaktoshlarning kim yoviy va mineralogik tarkibi kon sathi va uning
qalinligi (q u w a ti) b o ‘yicha ancha farq qiladi. Ohaktosh qatlamida
linzasim on uyum yoki qatlam holida gil uchrashi ham m um kin.
H avoda qotadigan ohak ishlash uchun qodlaniladigan ohaktosh
tarkibida aralashma k o ‘p b o ‘lsa, uni ishlatib b o ‘lm aydi. Shuning
uchun kondan ohaktosh qazib ola boshlashdan oldin uning hamma
qism ini puxta tekshirib chiqish kerak.
O haktosh yerda sifati jihatidan qanchalik bir xilligiga qarab
yoppasiga yoki tanlab-tanlab qaziladi. O haktosh sifati jihatidan
ayrim joylarda bir xil b o ‘lgani yoki salgina farq qilgandagina yalpi
(yoppasiga) qaziladi. Sifati keskin farq qilsa, tanlab-tanlab qaziladi.
Bunday qazishda ohakning tannarxi oshadi, shu bilan birga sifati
ish onchli b o ‘lm ay qoladi. G ap shundaki, qazish vaqtida ohak-
toshning sifati yoki sifatsizligini rang va qattiqligiga qarab aniqlash
m um kin. Buning uchun katta tajriba kerak. Shuning uchun ham
ohaktosh to'plangan joylar sifati jihatidan bir-biridan keskin farq
qilsa, ohak zavodi k o‘rsatkichlariga ega b o ig a n yaxshiroq kon
qidirish kerak b o ia d i.
Ohaktoshni kuydirishga tayyorlash. 
O haktosh bo'laklarining
iloji boricha bir xil o ‘lcham da b o ‘lishi ohakning sifatli kuydirilishini
ta’minlaydigan m uhim shartlaming biridir. Bu shartga shu sababdan
rioya qilinishi kerakki, birinchidan, kuydirish m uddati ohak-
tosh lam in g o ‘lcham iga b o g ‘liq, ikkinchidan, bir xil o ‘lcham dagi
74

---

ohaktosh b o ‘iaklari nisbatan ancha katta bo'shliq hosil qiladi, shu
hilan shaxta pechlarda gazlarga kam qarshi!ik k o ‘rsatiladi. Yirik va