O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

nam sekin bug‘lanadi. Bu jarayonlar xarakteriga qarab, pechning
mazkur zonasi 
quritish
zonasi (1) deb ataladi.
M aterial surila borib, yanada yuqori harorat zonasiga tushadi,
shunda xom ashyo aralashmasida kim yoviy jarayon rivojlanadi:
200—300°C dan ortiq haroratda organik aralashmalar yonib ketadi
va kaolin ham da loy tarkibidagi boshqa suvli alyum osilikatlar
degidratatsiyala boshlaydi. L oy minerallari tarkibidagi kim yoviy
b o g ia n g a n suvni y o ‘qotishi (degidratatsiyalanishi) natijasida loy
o ‘zining b o g io v c h ilik xususiyatini batam on y o ‘qotadi va shlam
bo'laklari kukunga aylanib qoladi. Bu jarayon taxminan 600—700°C
haroratgacha davom etadi. 2 0 0 —700°C gacha harorat oralig‘ida
o ‘tayotgan jarayonlar m ohiyati b o ‘yicha, pechning 
degidratatsiya
zonasi deb yuritiladi. Harorat 800°C ga yetganda shlamning ohaktosh
kom ponenti quyidagi reaksiya bo'yicha parchalanadi:
C a C 0 3 —> C a O + C 0 2~
153

---

800°C haroratda kalsiy karbonatning ana shu parchalanish
jarayoni juda sust o'tadi so ‘ngra harorat ortishi bilan keskin kucha-
yadi. Amalda C a C 0 3 1000°C da tez va t o ia parchalanadi.
X om ashyo aralashmasi 7 0 0— 1000°C harorat zonasida b o iis h i
natijasida kalsiy oksid hosil b o ‘ladi. Shuning uchun pechning bu
zon asi 
kalsiylashish
zonasi deb ataladi.
Bu zon a k o ‘p davom etganiga qaramay unda material harorati
nisbatan sekin ortadi. Bunga sabab, issiqlik asosan C a C 0 3 ning
parchalanishi u ch u n sarflanadi; 1kg C a C 0 3 ni CaO va C 0 2 ga
parchalanishi u ch u n 1780 kJ issiqlik sarflash talab qilinadi.