O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

yuqori qattiqlikka ega b o ‘la boshlaydi. So‘ngra shu usulda hosil bo‘lgan
klinkerning dum aloq donalari pech oxiridagi sovuq havo oqim iga
duch kelib, unga o ‘z issig'ini beradi va qotib qoladi. Isigan havo
keyin yoqilg'in in g yonish zonasigakeladi, deyarli 1000— 1100°C
gacha sovigan klinker esa p ech barabanidagi teshikdan zanjirli
rekuperatorning yoki panjarali sovitgichlarga t o ‘kilib tushadi. Bu
yerda klinker 50— 100°C gacha sovitilib, so ‘ngra om boiga j o ‘natiladi.
S o v itgich lar bir n e c h a xilda b o ‘lishi m um kin: ju m lad an ,
barabanli sovitgich (hozirgi kunda bunday sovitgichlar eskirib
qolgan), rekuperatorli sovitgich, skrebkali va panjarali sovitgichlar.
H o z ir g i p ech la rg a rek uperatorli y o k i panjarali so v itg ich la r
o ‘rnatilm oqda.
Rekuperatorli sovitgich bir necha p o ‘lat barabanlardan iborat
(uzunligi 150 m pechda 10 ta baraban bor). Bu barabanlar pechning
sovuq tarafida p ech aylanm asi bo'yicha sim m etrik joylashgan.
Barabanlar pech korpusiga mahkam langan va biridan ikkinchisiga
darcha o c h ilg a n . K linker p ech d an ana shu darchalar orqali
barabanga to'kilib tushadi. Barabanlarning ichki yuzasida shopi-
ruvchi kurakchalar bor. Pech aylanayotganda kurakchalar klinkemi
sidirib oladi; klinker yuqorigi holatga yetgach, kurakchalardan
t o ‘kilib tushadi, shu bilan barabanlar b o ‘yicha s o ‘rilayotgan sovuq
havoda soviydi. Barabanning klinker olinadigan qismida olish teshigi
bor, baraban chetida esa bort yasalgan b o iib , bort klinkerning
olish teshigidan o ‘tishga yordam beradi.
Uzunligi 185 m va diametri 5 m b o ‘lgan pech yirik korxonalarda
o ‘m atish uchun qabul qilingan eng yangi konstruksiyadagi aylanma
pechdir. Pechga gorizontal panjara-to'rli itarib beruvchi sovitgich