O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

Yuqorida keltirilgan bog‘lovchilardan g ‘isht terish va suvoq-
chilikda ishlatiladigan qorishmalar, betón va tem ir-beton konstruk-
siyalar ham da qotish jarayoni 
avtoklav
 deb ataluvchi qozonlarda
kechadigan buyumlar tayyorlanadi. Qurilishlarda buyum xossalarini
va bog'lo vch i materiallarni tejash m aqsadida quyidagi maxsus
q o ‘shim chalar ham ishlatiladi:
l . B o g ‘lovch i materiallarni chuchuk ham da sulfat tuzlariga
t o ‘yin g a n suvlar ta ’sirida c h id a m lilig in i o sh irish m aqsadida
ishlatiladigan gidravlik yoki faol m ineral qo'shilm alar — trepel,
opoka, diatom it, trasslar, pem za, vulqon kuli va tufi, faol kremniy
chiqindilari, kuydirilgan gil, gliyej, kuygan jinslar, toshqollar va
boshqalalar.
18

---

2. B og‘lovchi materiallarni tejash uchun t o ‘ldirgichlar sifatida
mayda qilib tuyilgan qum , ohaktosh, dolo m it, tabiiy changsim on
kvars qum i, toshqol va boshqalar.
3. Sem entlarning tishlashuvini tezlatuvchi va susaytiruvchi
materiallar: tezlatuvchilar — kalsiy xlorid (C aC l2), natriy xlorid
(N a C l), xlorid kislota (H C l), eruvchan shisha (N a 2S i 0 3), soda;
susaytiruvchilar — gips, sulfat kislota, sulfit oksidli ternir va
boshqalar.
4. S e m e n tn in g q o tish in i tez la tu v ch i va m u sta h k a m lig in i
oshiruvchi q o ‘shim chalar — kalsiy xlorid va xlorid kislota.
5. Beton va qorishmaning sovuqqa chidam liligini, plastikliligini
oshirish uchun ishlatiladigan organik va anorganik qo'shilm alar,
sulfat spirt bardosi (S S B ), yetm ak (ko'pirtiradigan daraxt ildizi),
sovun chiqindisi, gil, bentonit, trepel va boshqalar.