|
Tasviriy faoliyatda naana’naviy rasm chizishda kreativ kompetentlikni baholash bo‘yicha o‘tkazilgan nazorat turlari
Baholash turlari
|
Ajratilgan umumiy bali
|
Baholash mezoni
|
Yuqori
|
O‘rta
|
Past
|
Ijodiybilim va uni qo‘llash darajasi aniqlash bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlarida olingan bilimlarni umumlashtiruvchi testlardan 1-baholash (joriy nazoratning uvchi test)
|
40
|
34-40
|
24-31
|
18-23
|
Tasviriyishlarnitahlilni o‘tkaza olish va ulardan foydalanish bo‘yicha nazorat
|
30
|
28-30
|
20-24
|
12-18
|
Rasmchizishdakreativ imkoniyatlarini qo‘llay olish bo‘yicha umumlashtiruvchi amaliyisht orqali yakuniy baholash
|
30
|
26-30
|
20-24
|
12-18
|
Jami
|
100
|
80-100
|
58-79
|
42-59
|
5.O‘tkazilgan nazorat natijalari matematik statistika usullari orqali tahlil qilindi. Tajriba natijalarini qayta ishlashda matematik statistika usullari formulalaridan foydalanildi.
3.1-rasm. O‘tkazilgan test sinovlari ko‘rsatkichlarining nazorat va tajriba guruhlaridagi dinamikasi
3.4-rasm. Barcha MTTlarda o‘tkazilgan sinov natijalarini umumlashgan xolati
Ushbu natijalar va yuqoridagi hisob - kitoblar, diagramma ko‘rinishlaridan ko‘rinib turibdiki tajriba - sinov ishlaridagi natijalarning samarador ekanligi isbotlandi.
Umumiy xulosalar.
Shunday qilib, tasviriy faoliyat mashg'ulotlarida bolalardagi badiiy did va ijodiy qobiliyatlar o'sadi va bu orqali maktabda o'qishga tayyorlanib boriladi. Chunki bolalar predmetlar bilan uzviy bog'lanadilar, ularning o'ziga xos sifatlari, shakli, rangi, katta-kichikligi bilan tanishadilar, ularni farqini, o'xshashligini aniqlaydilar, bu esa, bolalarni sensor tarbiyalashga, ko'rgazmali, obrazli fikr yuritishga imkon beradi.Tasviriy faoliyat bolalarni axloqiy tarbiyalaydi. Bolalar ishlarida o'z hayotida, jamiyatda bulayotgan voqea-xodisalarni aks ettiradilar, ulardan mamnun bo'ladilar, xayajonlanadilar.Tasviriy faoliyat jarayonida bolalarda irodaning sifatlari-boshlagan ishini oxiriga etkazish, oldiga maqsad qo'yib, o'shani bajarishga tomon intilish, qiyinchiliklarni engish, o'rtoqlariga yordamlashish kabi xususiyatlar tarbiyalanadi. Jamoa ishini yaratish jarayonida bolalarga bir-biriga yordam, kelishib ishlash kabi sifatlari ishni baholash jarayonida, ularda o'rtoqlarining ishga nisbatan real munosabatda bo'lish, to'g'ri baxolash, o'z ishidan va o'rtoqlarining ishidan xursand bo'lish kabi axloqiy sifatlar shakllanadi.Tasviriy faoliyat-bu bolalarni o'z oldiga qo'ygan maqsadlarini bajarishda tinmay mehnat qilishga undovchi faoliyatdir. Tasviriy faoliyat bolalarga estetik tarbiya berishning asosiy vositasi xisoblanadi.Har bir predmetning katta-kichikligini, rangini, shaklini, fazoda joylashishini ajratish bu estetik sezgining bo'laklari xisoblanadi.Bolalarda estetik sezgining rivojlanishi - rangi, proportsiyani chuqurroq sezish bilan bog'liqdir.Bola rangni, shaklni, uning xilma-xilligini sezsa, shunchalik ranglar aralashmasining xilma-xilligidan zavq oladi, bahramand bo'ladi. Bolalarda estetik sezgining rivojlanishi, ularda predmetga va uning ba'zi sifatlariga nisbatan estetik baho berishni rivojlantiradi. Ularda tasviriy san'at asarlarini tushunishga, ularga nisbatan xis-tuyg'uni, munosabatni tarbiyalaydi.Tasviriy faoliyat bolalarning badiiy ijodiy o'sishida muxim o'rin egallaydi. Bolaning badiiy ijodiy o'sishi-bu obrazli fikr yuritish, estetik idrok etishni va obraz yaratishda zarur bo'lgan malaka, ko'nikmalarni egallash hisoblanadi.Tarbiyachi bolalami predmet yoki tevarak atrofii kuzatishda kelib chiquvchi estetik xis-tuyg'u orqali, tevarak-atrofga, kishilar mexnatiga to'g'ri baho berish, Vatanga nisbatan muxabbat kabi sifatlarni tarbiyalash mumkin.Bolalarni o'z ishini yana xam chiroyli va yaxshi bajarish, boshqalarga yokadigan, ular ko'rganda quvonadigan qilib yaratish - bu badiiy, axloqiy tarbiyalashning asosiy vazifasi xisoblanadi.Maktabga bolalarni tayyorlashda tasviriy faoliyat katta axamiyat kasb etadi. Rasm, loy, qurish materiallari bo'yicha bilim, malakalarini egallash maktabda tasviriy faoliyat darslari va mehnat darslarini muvaffaqiyatli egallashlariga asos bo'ladi. Ularni o'quv faoliyatiga tayyorlaydi: pedagogni tinglashga, uning ko'rsatmalarini bajarishga o'rgatadi. Oldiga qo'yilgan vazifani xal etishda, uning asosiy va muhim xal etish yo'llarini izlab topish bu o'quv faoliyatning asosiy sababchilaridan biridir. Tasviriy faoliyat jarayonida o'z ishini nazorat qilib borish, maktabda vazifalarni bajarishda xam rol o'ynaydi.Shuningdek, bola tasviriy faoliyat jarayonida psixologik jihatdan xam tayyorlanib boradi.
Bolaning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishning birinchi muhim sharti bolalarning rivojlanishidan oldinda bo'lgan muhitni yaratishdir. Iloji boricha, bolani uning eng xilma-xil ijodiy faoliyatini rag'batlantiradigan va unda asta-sekin rivojlanib boradigan shunday muhit va munosabatlar tizimi bilan oldindan o'rab olish kerak. samarali rivojlanmoqda. Misol uchun, o'qishni o'rganishdan ancha oldin, bir yoshli bola harflar bilan bloklarni sotib olishi, alifboni devorga osib qo'yishi va o'yinlar paytida bolaga harflarni chaqirishi mumkin. Bu erta o'qishni rivojlantirishga yordam beradi.Ijodiy qobiliyatlarni samarali rivojlantirishning ikkinchi, nihoyatda muhim sharti ijodiy jarayonning mohiyatidan kelib chiqadi, bu maksimal kuch talab qiladi. Gap shundaki, inson o'z faoliyatida qanchalik muvaffaqiyatli rivojlansa, o'z imkoniyatlarining "shiftiga" ko'tariladi va asta-sekin bu shiftni yuqori va balandroq ko'taradi. Kuchlarning maksimal kuchlanishining bu holatiga bola allaqachon emaklab yurgan, lekin hali gapira olmaganida osonlik bilan erishiladi.Hozirgi vaqtda dunyoni bilish jarayoni juda jadal, ammo chaqaloq kattalarning tajribasidan foydalana olmaydi, chunki bunday kichkina odamga hech narsani tushuntirib bo'lmaydi. Shu sababli, bu davrda chaqaloq har qachongidan ham ko'proq ijodiy bo'lishga, uning uchun ko'plab mutlaqo yangi vazifalarni mustaqil ravishda va oldindan tayyorlanmasdan hal qilishga majbur bo'ladi (agar, albatta, kattalar unga buni qilishga ruxsat berishsa, ular uni hal qilishadi. ). Bola divan to'pi ostida uzoqqa dumaladi.Agar bola bu muammoni o'zi hal qila olsa, ota-onalar unga divan ostidan bu o'yinchoqni olishga shoshilmasliklari kerak. Ijodiy qobiliyatlarni muvaffaqiyatli rivojlantirishning uchinchi sharti - bolaga faoliyatni tanlashda, vazifalarni almashtirishda, bir ishni bajarish muddatida, usullarni tanlashda va hokazolarda katta erkinlik berishdir. Shunda bolaning xohishi, uning qiziqishi, hissiy yuksalish ongning yanada ko'proq zo'riqishlari ortiqcha ishlarga olib kelmasligining ishonchli kafolati bo'lib xizmat qiladi va bolaga foyda keltiradi. Ammo bolaga bunday erkinlik berish istisno qilmaydi, aksincha, kattalarning befarq, aqlli, xayrixoh yordamini nazarda tutadi - bu ijodiy qobiliyatlarni muvaffaqiyatli rivojlantirishning to'rtinchi shartidir.Bu erda eng muhimi, erkinlikni ruxsat berishga aylantirish emas, balki yordamni maslahatga aylantirishdir.Afsuski, ishora qilish ota-onalar uchun bolalarga "yordam berish" uchun keng tarqalgan usuldir, ammo bu faqat sababga zarar etkazadi.Agar bola o'zi qila olsa, unga hech narsa qila olmaysiz.U o'zi o'ylay olsa, siz uning uchun o'ylay olmaysiz. Ijodkorlik qulay psixologik muhit va bo'sh vaqtning mavjudligini talab qilishi uzoq vaqtdan beri ma'lum, shuning uchun ijodiy qobiliyatlarni muvaffaqiyatli rivojlantirishning beshinchi sharti oilada va bolalar jamoasida iliq, do'stona muhitdir. Kattalar bolaning ijodiy izlanishdan va o'z kashfiyotlaridan qaytishi uchun xavfsiz psixologik bazani yaratishi kerak. Bolani doimiy ravishda ijodiy bo'lishga undash, uning muvaffaqiyatsizliklariga hamdardlik ko'rsatish, hatto haqiqiy hayotda g'ayrioddiy g'alati g'oyalarga ham sabr-toqatli bo'lish muhimdir. Kundalik hayotdan sharhlar va qoralashlarni istisno qilish kerak. Ammo yuqori ijodiy salohiyatga ega bolani tarbiyalash uchun qulay shart-sharoitlarning yaratilishi etarli emas, garchi ba'zi G'arb psixologlari hali ham ijodkorlik bolaga xosdir va faqat uning o'z fikrini erkin ifoda etishiga to'sqinlik qilmaslik kerak, deb hisoblashadi. Ammo amaliyot shuni ko'rsatadiki, bunday aralashmaslik etarli emas: barcha bolalar uzoq vaqt davomida ijodiy faoliyatni yaratish va saqlab qolish uchun yo'l ochib bera olmaydi. Ma'lum bo'lishicha, (va pedagogik amaliyot buni isbotlaydi), agar siz tegishli o'qitish usullarini tanlasangiz, hatto maktabgacha yoshdagi bolalar ham ijodkorlikning o'ziga xosligini yo'qotmasdan, o'qilmagan o'z tengdoshlariga qaraganda yuqori darajadagi ishlarni yaratadilar. Hozirda bolalar to‘garak va studiyalari, musiqa maktablari, san’at maktablari keng ommalashgani bejiz emas. Albatta, bolalarga nimani va qanday o'rgatish kerakligi haqida hali ko'p bahs munozaralar mavjud, ammo o'rgatish kerakligi shubhasizdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
