O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «Menejment»

Umuminsoniy axloqiy me’yorlar va biznes etikasi o‘rtasidagi umumiylik.
An’analar va ma’lum bir mamlakatning ma’lum tarixiy sharoitlari ta’siri ostida shakllanadigan ishbilarmonlik odob-axloqi mavjud. Ishbilarmonlik odob-axloqi - bu ish uslubini, firmalar o‘rtasidagi muloqot uslubini, ishbilarmonlarning tashqi ko‘rinishini, muzokaralar ketma-ketligi va uslubini va boshqalarni tartibga soluvchi muayyan meoyorlardir.
Umumja’on axloqiy tamoyillar va ishbilarmonlik etikasi o‘rtasidagi munosabatlarga ikkita asosiy nuqtai nazar mavjud: 1) oddiy axloq qoidalari biznesga taalluqli emas yoki kamroq darajada qo‘llaniladi. Ushbu nuqtai nazar axloqiy relativizm deb ataladigan kontseptsiyaga mos keladi, unga ko‘ra har bir mos yozuvlar guruhi (ya’ni, ushbu mavzu o‘zlarining xatti-harakatlari to‘g‘risidagi fikrini boshqaradigan odamlar guru’i) o‘ziga xos axloqiy me’yorlar bilan tavsiflanadi; 2) ishbilarmonlik etikasi biznesning jamiyatdagi o‘ziga xos ijtimoiy rolini inobatga olgan holda ko‘rsatilgan umuminsoniy axloqiy me’yorlarga (halol bo‘l, yomonlik qilma, o‘z so‘zingda tur va hokazo) asoslanadi. Nazariy jihatdan, ikkinchi nuqtai nazar to‘g‘riroq deb hisoblanadi.


Tadbirkor amal qilishi lozim bo‘lgan ahloqiy me’yorlar
(“Folksvagen” kontserni rahbari Daniel Redver tavsiyalari.)

• 
  “Eng yuqori unumdorlik va daromad atrof-muhitga zarar yetkazish hisobiga amalga oshirilmasligi kerak;
  
• 
  raqobat halol yo‘llar bilan amalga oshirilishi kerak;
  
• 
  mehnat evaziga orttirilgan boylikni shunday taqsimlash kerakki, u tabaqalashgan aholini paydo bo‘lishiga imkoniyat yaratmasin;
  
• 
  inson texnikaga emas, texnika insonga xizmat qilsin;
  
• 
  xodimlarning korxona ishlariga ongli ravishda yondoshishlari nafaqat yaxshi mehnat qilish istagini, shu bilan birga javobgarlik ma’suliyatini oshiradi;
  
• 
  iqtisodiyot dindan farqi shuki, u ahloqiy me’yorlarga yo‘naltirilmay, balki moddiy boyliklarni taqsimlashda amaldagi ahloq me’yorlariga bo‘ysunishi kerak...”