O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti


Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalar oqibatida yo‘zaga kelgan iqtisodiy zararning hisobini tahlil qilish



Download 17,64 Mb.
bet47/114
Sana09.07.2022
Hajmi17,64 Mb.
#764509
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   114
Bog'liq
УМК узб

Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalar oqibatida yo‘zaga kelgan iqtisodiy zararning hisobini tahlil qilish.

Hayotimizda va ishlab chiqarish korxonalarida sodir bo‘layotgan baxtsiz hodisalarning hammasi korxonalarning iqtisodiy rivojlanishiga, ular orqali jamiyatimiz va davlatimiz iqtisodiyotiga katta miqdorda moddiy zarar etkazibgina qolmay, balki ma’naviy, hamda ijtimoiy ziyon ham etkazadi. CHunki ish jarayonida malakali kadrlarning ajralib qolish evaziga ma’lum o‘zilishlar sodir bo‘ladi. Birinchi navbatda moddiy zarar nimadan iborat ekanligini ko‘rib chiqaylik:



  1. Baxtsiz hodisa tufayli ishga yaroqsizligi uchun nafaqa miqdori:





(so‘m)

bu erda: Ki- o‘rtacha kunlik ish haqi, (so‘m);
Yya- ishga yaroqsiz kunlar soni.
2. Salomatligini tiklab olish uchun dori darmon va tibbiyot muassasasiga sarflanadigan xarajat miqdori:

a) qisman nogironlik uchun:



(so‘m);

b) butunlay nogiron bo‘lganda:



(so‘m);

bu erda: - baxtsiz hodisa ro‘y berguncha o‘rtacha oylik maosh, (so‘m);
- nogironlik davridagi o‘rtacha oylik maosh, (so‘m);
- nogironligi uchun nafaqa puli, (so‘m);
- shikastlangan ishchining yoshi;
- tashkilot aybini izohlovchi koeffitsent;
- ishchining yoshini ko‘rsatuvchi koeffitsent;
Ishchilarning yoshini ko‘rsatuvchi koeffitsentni ayollar uchun , hamda erkaklar uchun ko‘rinishda aniqlanadi. Bu yerda, 12 – yil davomidagi oylar soni; 55, 60 – ayollar va erkaklarni nafaqaga chiqish yoshini bildiradi.
3. O‘lgan ishchining oilasiga to‘lanadigan nafaqa miqdori:



(so‘m)

bu erda: m – tashkilot qaramog‘idagi odamlar soni;
- tashkilot qaramog‘idagi odamlarga to‘lanadigan nafaqa puli, (so‘m);
- tashkilot qaramog‘idagi odamlarga to‘lanadigan yillik yig‘indi.
4. Tibbiyot muassasasining moddiy sarf xarajatlari:



(so‘m)

bu yerda: - bir kunlik davolash xarajatlari;
- davolangan kunlar soni.
5. SHikastlangan asbob va uskunalar qiymatidan kelib chiqadigan xarajatlar quyidagi nisbat bilan aniqlanadi:



(so‘m)

SHunday qilib yil davomida tashkilotda sodir bo‘lgan baxtsiz hodisalar tufayli yetkazilgan umumiy zarar quyidagi ifoda bilan topiladi:



(so‘m)

Ma’naviy va ijtimoiy zararlar yig‘indisi, ish sifatining pasayishi va mahsulot ishlab chiqarish muddatining cho‘zilib ketishi sabablarini olingan natijalarini quyidagi 2-jadvalga yozamiz.

2-jadval




Ishlab chiqarish korxonasining nomi

Hisob muddati

Ishga yaroqsiz kunlar

O‘rtacha maosh

Nafaqa miqdori

SHikastlangan jihozlar

Umumiy zarar

1.

Ta’mirlash sexi



















2.






















3.






















4.






















5.






















6.






















7.






















8.






















9.






















10.






















11.






















12.

























  1. Ishlab chiqarishda baxtsiz keltirilgan zararning iqtisodiy hisobini aniqlashga doir namunaviy misol.



Misol tariqasida, ta’mirlash sexida baxtsiz hodisalar keltirilgan zararning iqtisodiy hisobini ko‘rib chiqamiz. Misolni ishlash jarayonida amaliy mashg‘ulotlarni bajarish uchun berilgan 1-variantdan foydalanamiz, ya’ni:
Misolning echilishida, baxtsiz hodisa tufayli ishga yaroqsizligi uchun nafaqa miqdorini aniqlaymiz:



(so‘m)

Salomatligini tiklab olish uchun dori-darmon va tibbiyot muassasasiga sarflanadigan xarajat miqdori quyidagicha topiladi:

a) qisman nogironlik uchun:



(so‘m)

b) butunlay nogiron bo‘lganda:



(so‘m)

bu erda, ishchining yoshini ko‘rsatuvchi koeffitsentni erkaklar uchun qabo‘l qilinib, ko‘rinishda aniqlandi.
O‘lgan ishchining oilasiga to‘lanadigan nafaqa miqdorini aniqlaymiz:



(so‘m)

Tibbiyot muassasasi uchun sarflanadigan moddiy sarf xarajatlari:



(so‘m)

SHikastlangan asbob va uskunalar qiymatidan kelib chiqadigan xarajatlar quyidagi nisbat bilan aniqlanadi:



(so‘m)

SHunday qilib yil davomida tashkilotda sodir bo‘lgan baxtsiz hodisalar tufayli yetkazilgan umumiy zarar quyidagi ifoda bilan topiladi:






Ma’naviy va ijtimoiy zararlar yig‘indisi, ish sifatining pasayishi va mahsulot ishlab chiqarish muddatining cho‘zilib ketishi sabablarini olingan natijalarini 2-jadvalga yozamiz.


6. Amaliy mashg‘ulotni bajarishga doir variantlar
3-jadval



Ki

Yya









m





(so‘m)

(so‘m)

(so‘m)

(so‘m)

1.

20000

5

600000

250000

40

0,75

100

5000

7200

2.

20500

6

610000

255000

41

0,8

110

5100

7300

3.

21000

7

620000

260000

42

0,85

120

5200

7400

4.

21500

8

630000

265000

43

0,9

130

5300

7500

5.

22000

9

640000

270000

44

0,95

140

5400

7600

6.

22500

10

650000

275000

45

0,5

150

5500

7700

7.

23000

11

660000

280000

20

0,55

160

5600

7800

8.

23500

12

670000

285000

21

0,6

170

5700

7900

9.

24000

13

680000

290000

22

0,65

180

5800

8000

10.

24500

14

690000

295000

23

0,7

190

5900

8100

11.

25000

15

700000

300000

24

0,75

200

6000

8200

12.

25500

5

710000

305000

25

0,8

210

6100

8300

13.

26000

6

720000

310000

26

0,85

220

6200

8400

14.

26500

7

730000

315000

27

0,9

230

6300

8500

15.

27000

8

740000

320000

28

0,7

240

6400

8600

16.

27500

9

750000

325000

29

0,75

250

6500

8700

17.

28000

10

760000

330000

30

0,8

100

6600

8800

18.

28500

11

770000

335000

31

0,85

110

6700

8900

19.

29000

12

780000

340000

32

0,9

120

6800

9000

20.

29500

13

790000

345000

33

0,6

130

6900

9100

21.

30000

14

800000

350000

34

0,65

140

7000

9200

22.

30500

15

810000

355000

35

0,7

150

7100

9300

23.

31000

5

820000

360000

36

0,75

160

7200

9400

24.

31500

6

830000

365000

37

0,8

170

7300

9500

25.

32000

7

840000

370000

38

0,85

180

7400

9600

26.

32500

8

850000

375000

39

0,9

190

7500

9700

27.

33000

9

860000

380000

40

0,5

200

7600

9800

28.

33500

10

870000

385000

41

0,55

210

7700

9900

29.

34000

11

880000

390000

42

0,6

220

7800

10000

30.

34500

12

890000

395000

43

0,65

230

7900

10100

31.

35000

13

900000

400000

44

0,7

240

8000

10200

32.

35500

14

910000

405000

45

0,75

250

8100

10300

33.

36000

15

920000

410000

46

0,8

100

8200

10400

34.

36500

5

930000

415000

47

0,85

110

8300

10500

35.

37000

6

940000

420000

48

0,9

120

8400

10600

36

37500

7

950000

425000

49

0,8

130

8500

10700

37

38000

8

960000

430000

50

0,65

140

8600

10800

38

38500

9

970000

435000

51

0,7

150

8700

10900

39

39000

10

980000

440000

52

0,75

160

8800

11000

40

39500

11

990000

445000

53

0,5

170

8900

11100




Download 17,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish