|
Umarov Ismoiljon Olimjonovich, Kamalov Yoqubjon G’ulomjonovich
- O’zbekiston Milliy universiteti
281
va manfaatlari yo’lida xizmat qila oladi. Shuning uchun ham mamlakatni yangilash
va modernizatsiya qilish sharoitida fuqarolarda, ayniqsa jamiyatimizning
ko’pchiligini tashkil etayotgan yoshlarda milliy g’urur tuyg’usini shakllantirish
muammosi eng muhim muammolardan biri hisoblanadi.
Milliy g’urur inson ongi va faoliyatining biri ikkinchisi bilan bog’liqligini,
ushbu o’zaro aloqadorlik mexanizmining xarakterini ifodalaydi. Boshqacha
aytganimizda, milliy g’urur nafaqat inson milliy ongi rivojlanishi darajasining, uning
amaliy faoliyatining asosiy ko’rsatkichidir.
Milliy g’ururning eng muhim ko’rsatkichlaridan biri – milliy o’zlikni
anglashdir. Milliy o’zlik milliylikka mansub barcha xususiyat va belgilarni o’zida
mujassamlashtiradi. Har bir shaxsning milliy o’zligini anglashga intilishi tabiiy
jarayondir. O’zi mansub bo’lgan millat, elatga xos milliy xususiyatlar, belgilarni
saqlab qolish, uni yanada rivojlantirish yoki qayta tiklash borasidagi sa’y-
harakatlarining ifodasidir. Xuddi shuning uchun ham “milliy o’zligini anglash”
“millat” tushunchasi bilan bevosita bog’liqdir. Boshqacha aytganimizda, o’zbek
kishisining milliy o’zligini anglashga intilishi o’zbek millatining shakllanish
jarayonini bilishga intilishining debochasidir.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev o’z ma’ruzasida,
“Biz bugun yangi yoshlar tashkilotini tuzmoqchi ekanmiz, shoshilmasdan, vazminlik
bilan ish ko’rishimiz, bu masalaning barcha ijobiy va salbiy tomonlarini o’zimizga
yaqqol tasavvur qilib, shunday keyin bir xulosa va qarorga kelishimiz lozim. Bu
borada avvalo bo’lg’usi tashkilotning huquqiy maqomi, asosiy maqsad va vazifalari,
uning ijtimoiy hayotimizdagi o’rni va nufuzini, obro’-e’tiborini oshirishga alohida
e’tibor qaratish lozim” [1] - ta’kidlab, O’zbekiston yoshlar ittifoqining eng muhim
masalalari bo’yicha vazifalar belgilab berildi.
Milliy o’zlikni anglash deganda, har bir kishi o’zining qanday millatga
mansubligini, o’zi mansub bo’lgan millatning jahon tsivilizatsiyasi taraqqiyotiga
qo’shgan hissasini mukammal bilishi, milliy qadriyatlariga sadoqati, millat ehtiyojlari
va manfaatlarini to’la tasavvur etishi, ana shu borada ko’rsatgan fidoyiligi
tushuniladi. Milliy o’zligini anglamoq uchun qadimdan o’z davlati, madaniyati va
282
qadriyatlariga ega xalq ekanligini, o’ziga xos milliy davlatchilik an’analari borligini
bilishi buyuk ajdodlar tarixini o’rganishi va ularning bebaho merosidan bahramand
bo’lishi lozim. O’z millatiga dahldor barcha haqiqatlardan xabardor bo’lish,
chunonchi, uning umumbashar taraqqiyotiga qo’shgan hissasini anglash har bir
kishida shu millatga mansubligi bilan faxrlanish tuyg’usi darajasini kengaytiradi.
Milliy g’urur insonni o’zi tug’ilib o’sgan, kindik qoni tomgan qishloq yoki
shahar, ota-bobolari, ajdod va avlodlarining maskanini ulug’lashda, ota-onasi, aka-
ukalari, xeshu-aqrobalarini e’zozlashda, yurtning o’tmishi, buguni, kelajagi bilan
faxrlanishda o’z aksini topadi. Xuddi shuning uchun ham mamlakatimizda yangi
jamiyat qurilayotgan bugungi sharoitda O’zbekiston Respublikasining Birinchi
Prezidenti Islom Karimov ta’kidlaganidek, “Vatan tuyg’usi, Vatan tushunchasi biz
uchun sajdagohday muqaddas, sajdagohday pok va ulug’ bo’lmog’i kerak... Ulug’
ajdodlarimizdan muqaddas meros bo’lib kelayotgan avlodlarimiz uchun chinakam
e’tiqodga, chinakam aqidaga aylanishi lozim” [2, 82-bet].
Milliy g’ururning eng muhim ko’rsatkichlaridan yana biri milliy faxr, milliy
iftixordir. Izohli lug’atlarda “g’urur”, “faxr”, “iftixor” tushunchalari biri-ikkinchisiga
o’xshash tushunchalar deb ta’riflanadi. Aslida ularning mazmunan yaqinligi bo’lsada,
ayni bir paytda biri-ikkinchisidan ma’lum darajada farq qiladi. Ma’lumki, har bir
fuqaro o’z yutuqlaridan qoniqish hosil qilganidek, o’z halqi, o’z Vatani, o’z millati,
o’z qishlog’i, o’z tumani, o’z viloyatining yutuqlaridan faxrlanadi. Faxrlanish milliy
g’ururning boshlanishi, qoniqish tuyg’usi bo’lsa, milliy iftixor milliy g’ururning
yuqori bosqichidir. Xuddi shuning uchun ham milliy iftixor millatni yaxlit ijtimoiy
birlik ekanligini his qilishda namoyon bo’ladi. Boshqacha aytganda, milliy iftixor
ruhiy-ma’naviy fazilatdir. Milliy iftixor insonning ongi va faoliyatida o’zi mansub
bo’lgan millatning madaniyati, tarixi, dini, tili, qadriyatlari qanchalik o’rnashib
olganligini ifodalaydi. Uning mustahkamligi milliy bardamlikda yaqqol ko’rinadi.
Milliy g’urur insonparvarlik bilan uyg’unlashib ketadi. O’zbekona milliy
g’urur boshqa millatlar, elatlarning milliy g’ururidan o’zining insonparvarlik
xususiyatlari bilan ajralib turadi. O’zbekning insonparvarligi keksalarga, ulug’larga
hurmat, yoshlarga mehr-shafqat, bechora, g’arib, miskinlarga, etimlarga xayr-
283
sahovat, ota-onaning ko’nliga qarab ish tutish, do’stlarga, qarindosh-urug’larga
yaxshilik qilish, boshga tashvish tushganda g’amhur, madadkor bo’lish, topganini
yaxshilikka sarflash kabi milliy qadriyatlarimizda ravshanroq ko’rinadi. Afsuski,
xalqimizning biz yuqorida sanab o’tgan qadriyatlari hammaning turmush tarzidan
keng o’rin olgan deb bo’lmaydi. Bunday madaniy-ma’naviy merosdan bebahra bo’lib
qolgan kishilar ham borki, ular xudbinligi, bahilligi, hasadgo’yligi, ochko’zligi,
g’arazgo’yligi bilan o’zbek millatining obro’sini to’kadilar.
Milliy g’ururi baland inson millat, xalq, davlat, jamiyat manfaatini o’z
manfaatidan hamisha ustun qo’yadi. Millatim, elim, yurtim, xalqim, Vatanim deb
yashaydi. Butun hayotini milliy istiqlol istiqboliga baxshida etadi. Ko’pchilikka
foyda keltirish, kishilar dardi-tashvishi bilan yashash bunday odamlar faoliyatining
mag’zini tashkil etadi. Bunday millatparvar, xalqparvar kishilar soni qancha ko’p
bo’lsa, insonparvar, demokratik jamiyat qurish jarayoni shuncha tezlashadi. Milliy
g’ururi baland kishilar soni ko’p bo’lgan mamlakatda millatlararo hamkorlik,
totuvlik, ahillik rivoj topadi. Xuddi shuning uchun mamlakatimizni yangilash va
modernizatsiya qilish sharoitida har bir fuqaroda milliy g’ururni rivojlantirish dolzarb
ahamiyatga egadir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
