O’zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

BIZDAN OZOD VA OBOD VATAN QOLSIN ...
71

Mustaqil O’zbekiston solnomasiga nazar tashlash unda yigirma yetti va undan 

ortiq yillar mobaynida ro’y bergan voqealar, Respublika ichki va tashqi hayotidagi, 
uning madaniy, iqtisodiy, ijtimoiy sohalaridagi yuksalish, O’zbekistonning xalqaro 
maydonga chiqish jarayoni aks etgan. O’zbek xalqining ijobiy siymosi Birinchi 
Prezident Islom Karimov millat, xalq uchun qilgan ishlarini qadrini bilishimiz, 
islohotlar mohiyatini anglashimiz, o’z tariximizni yaxshi o’rganishimiz va uni kelajak 
avlodga o’rnak bo’ladigan darajada yoritib berishimiz lozim. Ushbu siymo ezgulikni 
yovuzlik ustidan, donolik, ma’rifatni jaholat ustidan, iymonni e’tiqodsizlik ustidan, 
dinni xurofot ustidan, bunyodkor g’oyalarni vayronkor g’oyalar ustidan g’alabasini 
ta’minlab kelgan buyuk zot edi. Ko’p yillar davomida ma’naviyat masalasi ijtimoiy 
hayotimizning asosiy masalasi bo’lib keldi. Mustaqillikning dastlabki yillaridanoq 
mamlakatimizda bu sohaga ulkan e’tibor qaratilib kelindi. Islom Karimov har bir 
nutq, ma’ruzalarida yuksak ma’naviyat kelajak poydevori ekanligini qayta-qayta 
ta’kidlardilar.
71
Badalbayeva
 
Malohat
 – O’zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, Yong’in xavfsizligi instituti

---

264 
Ajdodlarimiz umr bo’yi orzu qilgan dorilamon kunlarni ko’rish biz avlod 
davomchilariga nasib etdi. O’lkamizda tinchlik va xotirjamlikning barqarorligi, Vatan 
mustaqilligining ilk mustahkam poydevorini ko’tarilishi Birinchi Prezident Islom aka 
Karimov nomlari bilan shaksiz bog’liq. Bu zot har bir sohada ilk o’tkazilgan 
islohotlarning, jumladan “Ta’lim to’g’risida”gi Qonun, “Kadrlar tayyorlash Milliy 
Dasturi” kabi ayni damda eng muhim bo’lgan tarixiy hujjatlarning g’oya muallifidir.
Ma’naviy va moddiy hayot uyg’unligi haqida Islom Karimov “... insonga xos 
orzu-intilishlarni ro’yobga chiqarish; uning ongli hayot kechirishi uchun zarur 
bo’lgan moddiy va ma’naviy olamni bamisoli parvoz qilayotgan qushning ikki 
qanotiga qiyoslasak, o’ylaymanki, o’rinli bo’ladi” [1] degan qimmatli fikrni bildirgan 
edilar.
Mustaqillik yillarida O’zbekistonda 130 millat va elatlarni birlashtirib, yagona 
yurt ahil ahli munosabatlarini mustahkamlaydigan g’oyaga ehtiyoj tug’ildi. Chunki 
yuzaga qalqib chiqqan bunyodkor g’oyalar bilan bir qatorda ularning aksi bo’lgan yot 
g’oyalar ham paydo bo’la boshladi. Bu millat taqdiri uchun o’ta xavfli edi. Qurol 
bilan ochiq jangga kirib qon to’kkandan ko’ra ong tafakkuriga fikr, g’oya orqali 
kirish oson yo’l ekanligini o’sha paytlardayoq mamlakatning birinchi rahbari Islom 
Karimov tushunib etgan edi. Yo’lboshchining kelajakni oldindan ko’ra olish fazilati, 
o’z vaqtida o’z o’rnida kerakli oqilona chora-tadbirlarni ishlab chiqib, qo’llay bilish 
iqtidori uning fenomenidagi eng yorqin qirrasini ommaga tanitdi. Yot g’oyalarni xalq 
ongini asta-sekin zaharlab egallamasligi, mamlakatda millat va elatlar o’rtasida 
yagona totuvligini saqlab qolish uchun eng oqilona usul ma’naviy bo’shliqni zarur 
boy ma’naviy qadriyatlar bilan to’ldirish edi. Islom Karimov mamlakatlar tarixida har 
qanday buzg’unchi, vayronakor yot g’oyalarni faqat yuksak ma’naviyat bilangina 
engish mumkinligini amalda isbotlab bergan Birinchi Prezident bo’lib qoldi. Shunday 
tafakkur sohibini yo’qotish jamiyat uchun go’yo kema darg’asiz qolib cho’kkanday, 
xalq otasiz etim bo’lib qolganday gap bo’ldi desak, ayni haqiqat.
Jamoatchilik fikrini to’g’ri yo’naltirishga, O’zbekiston xalqini birlashtira 
olishga qodir milliy g’oya – ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot barpo etish 
g’oyasi – darhaqiqat, tariximiz, o’zligimizni anglash va asrash tuyg’usi, asriy orzu-

---

265 
intilishlarimiz, hayotiy tajribalarimizni o’zida mujassam eta oldi. O’zbekistondek 
davlatning milliy taraqqiyot yo’lidagi bosh g’oyasiga aylandi. Demakki, inson ongi 
va tafakkurini o’zgartirmay turib, uning dunyoqarashini ijtimoiy-siyosiy jarayonlarga 
moslashtirmay turib olib borilgan islohotlar yo’lidagi har qanday harakatlar behuda 
va foydasizdir. O’zbekiston endigina mustaqillikni qo’lga kiritib, oyoqqa tura 
boshlagan bir kezlarda Islom Karimov milliy qadriyat va an’analarimizni o’ziga xos 
mafkuraviy islohotlar asosida qayta tiklashga kirishganida hamyurtlarimiz bu 
tashabbusni zo’r mamnuniyat bilan qarshi oldilar va ma’qulladilar. Ezgu niyatda 
qilingan bu xayrli ishlar o’sha paytlardayoq o’zbekistonliklarning bugungi 
yutuqlariga hamda ertangi porloq kelajagiga bo’lgan ishonchlarini mustahkamladi. 
Davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan xalq an’ana va qadriyatlarini tiklash masalasi 
esa an’ana va qadriyatlarimizni keyingi rivoji hamda ravnaq topishida keng 
imkoniyatlar eshigini ochib berdi. Bu esa o’z-o’zidan xalqimizning o’zligini 
anglashga bo’lgan intilishini kuchaytirdi, milliy g’ururning yuksalishiga samarali 
ta’sir ko’rsatdi.
Asriy milliy an’analar, urf-odatlar, marosimlar qayta tiklanish yo’lida Birinchi 
Prezident ta’kidlaganidek, ularga yangi mazmun bag’ishlash darkor edi. Ular istiqlol 
g’oyasi bilan sug’orilib, O’zbekiston fuqarolarini kamol toptirishga xizmat qilishi, 
keng mehnatkashlar ommasining ma’naviy ruhiyatini mustahkamlashi va 
rivojlantirishi, ayniqsa yosh avlodni ona Vatanga cheksiz sadoqat ruhida tarbiyalashi, 
mamlakatning moddiy va ma’naviy salohiyatini yuksaltirishi, mehnat faoliyatini to’la 
namoyon etishiga intilish kabi yuksak insoniy fazilatlarni uyg’unlashtirishga 
yo’naltirildi. 
Buyuk ajdodlarimiz ma’naviy-madaniy merosini o’rganishga g’oyat katta 
ahamiyat berildi.
Millatimizning faxri, iftixori bo’lgan allomalarning nodir asarlari chop etilib, 
xalqimiz tomonidan sevib o’qib o’rganilmoqda. Islom dunyosining buyuk olimu 
fuzalolariga bag’ishlab ilmiy anjuman va yubiley tantanalarining o’tkazilishi, 
ularning hayoti va faoliyatiga atab kitoblar hamda qo’llanmalar, albomlarning 
tayyorlanib, nashr etilishi kabi millatimiz tarixiy taraqqiyotiga muhim hissa sifatida 

---

266 
qo’shilgan ezgu xayrli ishlarda Islom Karimovning xizmatlari benihoyat katta bo’ldi. 
Birinchi Prezident o’z nutqlaridan birida shunday degan edi: “Ulug’ mutafakkir va 
xalq ma’rifatparvarlarining bebaho merosiga ega bo’lgan O’zbekistondek 
respublikada tarix va madaniyatning ana shu mantiqiy va sobitqadam silsilasi 
uzilmasligi uchun barcha shart-sharoitlarni yaratish kerak” [2].
Yigirma yetti yil mobaynida qanchadan qancha loyihayu islohotlar o’z 
yakuniga yetkazildi, ko’plab ezgu ishlar amalga oshirildi. Bu ishlar zamiridagi bosh 
g’oya O’zbekistonda istiqomat qilib turgan barcha millatlar, elatlarning madaniyat, 
ma’naviyat, urf-odatlar va an’analar borasidagi o’ziga xos munosabatlarni qondirish, 
ehtiyojlarini to’ldirish, shu tariqa ularni yanada mustahkam jipslashtirishga xizmat 
qildi. Mashhur shiorlarga aylangan milliy g’oya jumlalari hammani o’ziga jalb etishi 
lozim. Ushbu shiorlarga befarqlik, loqaydlik, mazmun-mohiyatga e’tiborsizlik ijobiy 
natijalarga olib kelishi kutilgan harakatlarni, ishlarni ortga suradi. Vaholanki, milliy 
g’oya – ulkan, beqiyos kuch.
Birinchi Prezident Islom Karimovning ma’naviy va ruhiy poklanish, yuksak 
barkamollik borasida amalga oshirgan ishlarining qiyosi yo’q, chegara bilmaydi. 
Prezident Islom Karimov jahonni ko’ra oldi, global muammolarni yechimini topish 
chora-tadbirlarini ishlab chiqib, o’z taklif-mulohazalarini tribunalardan turib jar soldi, 
raiyatni hushyor turishga chorladi, mamlakatimizni taraqqiy etgan davlatlar safiga 
olib chiqish uchun fidokorona kurashdi, yo’lboshchi sifatida millatni ilg’or millatlar 
darajasiga ko’tarish uchun jonbozlik ko’rsatdi, jonkuyarlik qildi. Albatta bularning 
barchasi eng kuchli iste’dod sohibiga, chin insonga xos fazilatlardir. Birinchi rahbar 
bosib o’tgan yo’l mamlakat tarixida ozod va obod Vatan qolishi uchun jahon 
sahnasiga chiqishda sog’lom raqobatga qaratilgan kurash yo’li bo’lib qoldi.
Xulosa o’rnida shuni aytish joizki, qurayotgan jamiyatimiz O’zbekiston 
xalqining munosib turmushini, huquqlari va erkinliklarini kafolatlashi, milliy 
qadriyatlarimiz va madaniyatimizni qayta tiklanishi, insonni ma’naviy-axloqiy 
barkamolligini ta’minlashda ushbu siymoning yigirma beshdan ortiq asarlari, bir yuz 
oltmishdan ortiq risola va qo’llanmalari, turli ma’ruzalarining o’rni o’ziga xos 
beqiyosdir. Bu asarlar orqali olis va yaqin kechmishni ko’z oldimizda tiklaymiz. 
Zero, o’tmishsiz – kelajak ham, istiqbol ham yo’q! Yo’qotilgan o’tmish bilan kelajak 
orzusi ushalmaydi. O’tmish bugun va kelajakka ko’prikdir. Yuksak ma’naviy 

---

267 
g’oyalar sohibi Islom Karimov O’zbekistondek davlatda bosh islohotchi, yo’lboshchi 
sifatida faoliyat ko’rsatib, o’z jasorati, donoligi bilan o’zbek xalqi qalbida chuqur iz 
qoldirdi.