O‘zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

§. Muayyan huquqdan mahrum qilish

Muayyan huquqdan mahrum qilish jazo chorasi sifatida yaqqol ifodalangan preventiv xususiyatga egadir. Mazkur jazoning qo‘llanishi asosiy jihatdan, egallagan lavozimi yoki amalga oshiriladigan faoliyati bilan bog‘liq holda mavjud imkoniyatlarni suiste’mol qilish bilan bog‘liq
bo‘lgan jinoyatlarni sodir etadigan shaxslar tomonidan mazkur jinoyatlarni qayta sodir etilishining oldini olish zaruriyati bilan shartlanadi.

NOTA BENE !

Muayyan huquqdan mahrum qilish sud tomonidan tayinlangan muddat davomida aybdorning sodir etgan jinoyati bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan korxonalar, muassasalar yoki tashkilotlarda u yoki bu mansabni egallashni yoxud u yoki bu faoliyat bilan shug‘ullanishini taqiqlashdan iboratdir.

JK 45-moddasi 1-qismi mazmuni bo‘yicha, muayyan huquqdan mahrum qilish ko‘rinishidagi jazo chorasini tayinlashda taqiqlash faqat muayyan lavozimni egallashga yoki muayyan faoliyatni amalga oshirishga taalluqli bo‘ladi.
Muayyan lavozimni egallashning taqiqlanishi mahkumning mazkur lavozimdan (ya’ni, hukmni chiqarish paytiga qadar mahkumning ayni lavozimni egallashni davom ettirishi shartida) ozod qilinishini va shunga teng tarzda boshqa korxona, muassasa va tashkilotlarda mahkum tomonidan mazkur lavozimni egallash huquqining cheklanishi bilan bog‘liqdir. Qonunning mazmuniga muvofiq, mahkum muayyan lavozimni (masalan, hisobchi, ombor mudiri va sh.k.) yoki qandaydir vazifani amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan bir qator lavozimlarni egallash huquqidan mahrum bo‘lishi (masalan, moddiy javobgar lavozimlarni egallash huquqidan mahrum qilish) mumkin. Lekin, u holda ham, bu holda ham mahkum egallash huquqidan mahrum bo‘layotgan lavozimlar sud hukmida aniq belgilangan bo‘lishi kerak.
Shu bilan bir vaqtda, muayyan huquqdan mahrum qilish ko‘rinishidagi jazo turi mahkumni xalq xo‘jaligining u yoki bu tarmog‘ida ishlash huquqidan mahrum qilmasligini ta’kidlash lozim.
Xususan, sud mahkumning savdo sohasida moddiy javobgar lavozimlarni egallashini taqiqlashi mumkin, biroq uning mazkur sohadagi boshqa lavozimlarda ishlashini man qilishga haqli emas.