O’zbekiston respublikasi kon metallur0giya kombinati navoiy

2 – rasm. Pog’ona elementlari va parametrlari.

Pog’ona balandligi N_u ish olib borish xavfsizligini hisobga olgan holda o’rnatiladi va ekskavator o’lchamlari hamda tog’ jinslarining fizika-texnik xususiyatlariga bog’liq bo’ladi. Ko’plab kar`erlarda pog’ona balandligi 10-15 m ni tashkil etadi, ba`zan esa 20-40 m ga etadi. Ish

olib boriladigan pog’onaning

_р qiyalik burchagi odatda 65-80˚ ga teng, ish olib borilmaydigan

pog’onada bu ko’rsatkich 45-60˚ ni tashkil etadi.

Ish olib boriladigan pog’onani uning balandligi bo’yicha chegaralovchi gorizontal yuzaga ustki (a) va ostki (v) maydonchalar deyiladi. Qazib olish uchun mo’ljallangan jixozlar (burg’ulash dastgoxlari, ekskavatorlar, transport vositalari va b.) joylashgan maydon ishchi maydon deyiladi. Ishchi maydon kengligi 40-70 m ni tashkil etadi. Agar maydonda kon ishlari to’xtatilsa, u holda ish olib borilmaydigan maydon deyiladi.

Pog’ona odatda ketma-ket ravishda parallel tasmalar (polosa), 10-20 m kenglikdagi ba`zan esa undan kengrok bulgan zaxodkalar bilan qaziladi. Zaxodkalarning boshi berk qismi (e) kovjoy (zaboy) deyiladi. Zaboyda bevosita foydali qazilma yoki qoplovchi jinslarni qazish-yuklash ishlari amalga oshiriladi. Natijada zaboy siljib boradi va zaxodka qazib olinadi, so’ngra esa yangi zaxodkaga o’tiladi.