O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Startga tayyorgarlik. Startga tayorgarlik jarayonida quyidagilar kerak bo’ladi:
- yurakning daqiqalik qon hajmini oshirish evaziga mushaklarni kislorod bilan ta’minlash;
- optimal harakat koordinatsiyasini yaratish;
- tananing issiqlik sarfini optimalgacha oshirish;
- normal psixologik holat uchun sharoitlar yaratish kerak..
Razminkani issiq kiyimda bajarib, faqat start oldidan yechish kerak. Yaxshi tayyorgarlik ko’rgan sportchilar razminkani startdan 45-60 daqiqa oldin boshlashadi, razminka 20 daqiqa davom etadi. Razminkaning asosiy qismi qayiqda butun ekipaj ishtiroki bilan bajariladi. Maxsus razminkaning asosiy maqsadi nafaqat energiya ishlab chiqarish darajasini oshirish, balki ekipaj birligini tiklashdan iborat. Razminka quyidagi tartibda bajariladi:

1. 
   10-20 daqiqa past va o'rta tempda eshkak eshish;
   
2. 
   O'zgaruvchan tempda chaqqonlik va tezlikni oshiruvchi mashqlar;
   
3. 
   Yuqori intensivlikda eshkak eshish, kuchlanish muntazam oshib boradi;
   
4. 
   Start olish mashqlari bajariladi(3-4 marta harakatdagi start, 3-4 marta joyidan).
   

Suvdagi razminka 20 daqiqa davom etadi, bunda ekipaj taxminan 4-5 km bosib o’tadi.
Tiklovchi tadbirlar. Shiddatli yuklamalar paytida tiklovchi tadbirlar ham o'tkazib turish kerak. Bu tadbirlar to'rtta guruhga bo'lingan: pedagogik, psixologik, gigiyenik va tibbiy – biologikdir.
Pedagogik vosita asosiy bo'lib hisoblanadi, chunki mashg'ulot to'g'ri qo'yilmasa samaradorlik oshmaydi. Madaniy tadbirlar yordamida sportchilarning asabi tinchilanadi. Gigiyenik vositalar kun davomida sportchilarga dam olish va ovqatlanish tartibiga rioya qilishga yordam beradi. Tibbiy biologik usul o’z ichiga sportchilarning ovqatlanishi, vitaminlar yordamida tiklanish usullarini oladi, bundan tashqari sportchilarni jarohat olishini oldini oladi. Sportchilar sauna, vanna, massaj, fizo va elektro terapiyalardan foydalanadi. Tibbiy biyalogik usullardan faqat shifokor tafsiyasidan so'ng foydalanish kerak.