O’zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа’limi vаzirligi

Тошкент вилояти жами ер ер фонди ва ундан фойдаланишнинг туманлар бўйича тузилиши

Download 3,6 Mb. bet 17/53 Sana 01.06.2022 Hajmi 3,6 Mb. #627488

Bog'liq
Haydarova S Yer resursu

Bu sahifa navigatsiya:

• Тошкент вилояти жами ер фонди ва ундан фойдаланишнинг туманлар бўйича тузилиши

Тошкент вилояти жами ер ер фонди ва ундан фойдаланишнинг туманлар бўйича тузилиши

													2.2.1.-жадвал
													гектар
№	Республика вилоятларнинг номи	Умумий ер майдони		Экин ерлар		Кўп йиллик дарахтзорлар		Бўз ерлар	Пичанзорлар ва яйловлар	Томорқа ерлар ва боғдорчилик сабзавот уюшма ерлари		Мелиоратив қурилиш ҳолатидаги ерлар	Ўрмонзор лар	Бутазор лар	Бошқа ерлар
		жами	суғориладиган	жами	суғориладиган	жами	суғориладиган	жами	жами	жами	суғориладиган	жами	жами	жами	жами
1	Тошкент	1525802	394810	341364	304627	35861	30398	882	434135	66052	55238	896	81456	1227	563929
	Жами	1525802	394810	341364	304627	35861	30398	882	434135	66052	55238	896	81456	1227	563929

Манба: Ўзбекистон Республикаси ер ресурслари ҳолати тўғрисида миллий ҳисобот маълумотлари.

Тошкент вилояти жами ер фонди ва ундан фойдаланишнинг туманлар бўйича тузилиши
														2.2.2.-жадвал
														гектар
№	Туман ва шаҳар номи	Умумий ер майдони		Экин ерлар		Кўп йиллик дарахтзорлар		Бўз ерлар	Пичанзорлар ва яйловлар	Томорқа ерлар ва боғдорчилик сабзавот уюшма ерлари		Мелиоратив қурилиш ҳолатидаги ерлар	Ўрмон зор	Бутазор лар	Бошқа ерлар
		жами	суғориладиган	жами	суғориладиган	жами	суғориладиган	жами	жами	жами	суғориладиган	жами	жами
1	Оққўрғон	44816	29892	26262	26124	714	714	7	3943	3333	2883		310		10247
2	Охангарон	317710	25031	32177	20166	2615	2615	82	150464	2439	1958		39023	127	90783
3	Бекобод	75558	45682	40081	39161	1225	1225	327	8017	5570	4672	222	2312		17804
4	Бўстонлиқ	493435	14340	13548	6176	6310	6310		190262	3739	3111		23108		255745
5	Бўка	62237	40148	35576	34460	1196	1196	157	8465	4669	4225	155	127	723	11892
6	Қуйичирчиқ	55952	40002	35522	35522	1598	1598	157	296	3618	2631	87	325		14349
7	Зангиота	22614	12667	8225	7934	1750	1750		437	4155	3884	26	110		7911
8	Юқори чирчиқ	43398	26475	24049	22425	814	814	20	4970	3770	3109		120		9655
9	Қибрай	55521	19309	14348	12081	3050	3050		316	4429	3882		531		32847
10	Паркент	107239	14817	15077	6370	8304	8304	65	40676	3482	2730		11509	232	27894
11	Пискент	70288	26720	22478	21614	748	748		20042	4502	4259	265	1858	50	20345
12	Ўрта чирчиқ	51919	34208	29913	28860	1100	1100		1907	4769	4185	16	259		13955
13	Тошкент	16474	10806	5681	5670	2172	2172		159	3908	2936		69		4485
14	Чиноз	34011	22051	18614	18264	978	978	21	2017	3222	2775	76	57	95	8931
15	Янгийўл	42345	28799	19614	19601	3287	3287	46	1100	6195	5567	49	807		11247
16	Олмалиқ ш.	10790	335							434	335		139		10217
17	Ангрен ш.	14502	1393						1064	1570	1318		156		11712
18	Охангарон ш.	1007	218							275	218				732
19	Бекобод ш.	2576	863	199	199					964	644		468		945
20	Чирчиқ ш.	2607	688							593	550		138		1876
21	Янгийўл ш.	803	366							416	366		30		357
	Жами	1525802	394810	341364	304627	35861	35861	882	434135	66052	56238	896	81456	1227	563929

Манба: Ўзбекистон Республикаси ер ресурслари ҳолати тўғрисида миллий ҳисобот маълумотлари.
Тошкент вилояти қишлоқ туманларида қишлоқ хўжалиги ер фондидан фойдаланиш даражаси ҳар хил. Бунга асосий сабаб юқорида айтилганидек, вилоят туманларининг ҳудудий ранг – баранглигидадир. Хусусан, қишлоқ хўжалиги экинлари ерлари шаҳар атрофи туманлари Зангиота (8,2 минг га), Тошкент (5,7 минг га) Қибрай (14,3 минг га) ҳамда вилоятнинг тоғли районлари Бўстонлиқ (13,5 минг га), Паркент (15 минг га) туманларида экин ерларининг текислик районларига нисбатан анча паст. Бунга асосий сабаб, шаҳар атрофи туманларига аҳоли пуктларининг сурилиб кетиши бўлса, тоғли районларда экин ерлари асосан лалмикор ерлар ҳисобланади. Вилоятнинг текислик районлари Охангарон (32,1 минг га), Бекобод (40 минг га), Бўка (35 минг га), Қуйи Чирчиқ (35 минг га), Юқори Чирчиқ (24 минг га), Ўрта Чирчиқ (29,9 минг га), Чиноз (18,6 минг га), Янгийўл (19,6 минг гам) туманларида экин ерларининг ҳиссаси юқори. Буни албатта ушбу районларда асосий хўжалик ихтисослашуви қишлоқ хўжалиги билан боғлиқлиги ва бу ерда пахтачилик, дончилик яхши йўлга қўйилганлиги билан изоҳлаш мумкин. Вилоятнинг Қуйи Чирчиқ, Ўрта Чирчиқ, Юқори Чирчиқ туманларида техника, экинларидан конон ер ёнғоқ, дуккаклилардан мош нўхат каби қишлоқ хўжалиги экин турлари ҳам етиштирилади.
Жадвал маълумотларидан ҳам кўриниб турибдики, энг кам қишлоқ хўжалиги экин ерлари Зангиота ва Тошкент туманларига, энг кўп бундай ерлар Бекобод, Бўка ҳамда Қуйи Чирчиқ каби туманларга тўғри келмоқда.
Вилоятда жами экин ерлари билан суғориладиган экин ерлари орасидаги фарқ деярли кўзга ташланмайди, аммо тоғ олди, тоғли районлар бўлмиш Бўстонлиқ, Паркент туманларида бу нисбат сезилади. Жумладан жами экин майдони Бўстонлиқ туманида 13,5 минг гектарни ташкил этгани ҳолда, суғориладиган экин ерлари майдони 6,1 минг гектарни ташкил қилади. Паркентда ҳам шундай жами экин ерлари майдони 15 минг гектар бўлиб, шундан суғориладигани 6,3 минг га тенг. Бу албатта, туманларнинг тоғли туманлар эканлиги ва бу ерда суғорма деҳқончиликни йўлга қўйиш мушкуллиги, бу ерда кўпроқ лалми деҳқончиликни йўлга қўйиш мумкинлиги билан изоҳланиши мумкин. Бўстонлиқ вилоятда кўп йиллик дарахтзорлар жами ерлари 2008 йил 1 январ ҳолатига 35,8 минг га ни ташкил этиб, шундан суғориладиган ана шундай ерлар майдони 30,3 минг гектарни ташкил қилади. Кўп йиллик дарахтзорлар ҳам қишлоқ хўжалик ер турлари ҳисобланиб, вилоятда бу ерларнинг тарқалиши ва фойдаланилиши ўзига ҳос ҳудудий географик ҳусусиятга эга. Жадвалдан кўриниб турибдики, кўп йиллик дарахтзорлар ерлари Оққўрғонда (714 гектар), Юқори Чирчиқ (814 гектар), Пискент (748 гектар), Чиноз (978 гектар) каби рйонларда жуда кам. Ва аксинча, Бўстонлиқ (6,3 минг га), Қибрай (3 минг га), Пискент (8,3 минг га), Янгийўл (3,2 минг га) каби туманларда бундай ерлар кўп йиллик ўт – ўсимликлар майдонлари, узумзорлар ҳисобюига бундай ерлар кўп бўлса, Янгийўл ва Қибрай туманларида бундай ерлар ҳиссасига нисбатан кўплигини бу ерларда боғлар, узумзорлар майдонларининг тарқалиши билан тавсифлаш мумкин. Шаҳар атрофи туманларидаги кўп йиллик дарахтзорлар ералари асосан мева кўчатхоналари ва гул хўжаликлари (Тошкент тумани) ташкил қилиш ҳисобига ҳосил бўлган.
Бўз ерлар майдони вилоятда кам тарқалган, жадвал маълумотларидан ҳам кўриниб турибдики, қишлоқ хўжалик ер турлари ичида бўз ерлар майдонининг улуши бошқа ер турлари улушига нисбатан кам. Тошкент вилоятида бундай ерлар 2008 йил 1 январ ҳолатига 882 гектарни ташкил этиб, шундан суғориладиган бўз ерлар бор йўғи 373 гектарга етади. Вилоятда энг кўп бундай ерлар Бўка (157 га), Қуйи Чирчиқ (157 га), Бекобод (327 га) туманларига тўғри келса, энг кам бундай ерлар Оққўрғон (7 га), Юқори Чирчиқ (20 га) туманларига тўғри келмоқда.
Пичанзор ва яйлов ерлари вилоят бўйича жами 434,1 минг га ни ташкил қилади. Суғориладиган ерлар эса шу ҳолатга 1,4 минг га ни ташкил қилади. Бундай ерлар асосан чорвачиликни ривожланишига мўлжалланган ерлар бўлиб, вилоятда ҳам бу ерлар ўзининг алоҳида аҳамиятига эга. Вилоятнинг Бўстонлиқ (190,2 минг га), Паркент (40 минг га) туманларида чорва моллари боқиладиган яйлов ерлари кўп тарқалган. Вилоятнинг бошқа туманларида бундай ерлар салмоғи кам.
Томорқа ерлар ва боғдорчилик сабзавот уюшмалари ерлари 2008 й 1январь холатига 66,0минг га ни ташкил этди,шундан суғориладиган 55,2минг га ни бермоқда. Ушбу ерлар ҳам вилоят туманларида бир хилда тақсимланмаган бўлиб, Бекобод (5,5 минг га), Бўка (4,6 минг га) Янгийўл (6,1минг га) каби туманларида бундай ерлар нисбатан юқори кўрсаткичга эга. Бунга асосий сабаб, томорқа ерлари асосан Ўзбекистон қишлоқ аҳоли пунктларида доимий яшовчи фуқароларга ажратилиши бўлса, иккинчи томондан бу туманларда боғдорчилик, сабзавотчилик уюшмалари ерларининг юқорилигина бу ерда шу тармоқларни ривожганлиги билан изоҳланади.Бу ерлар майдони ўртача кўрсаткичга эга бўлган районларга Оққўрғон (3,3минг га), Бўстонлиқ (3,7минг га ), Қуйи Чирчиқ (3,6минг га), Юқори Чирчиқ (3,8 мингга), Паркент (3,5минг га) Тошкент (3,9минг га) киради, энг кам бундай ер турлари вилоятнинг шаҳарларига тўғри келмоқда. Мелиоратив қурилиш холатига ерлар вилоятда бор йўғи шу холатга кўра 896 гектарни ташкил этиб, бу асосан Бекобод, Бўка, Пскент туманларига тўғри келмоқда. Вилоятнинг Оҳангарон 39 минг га Бўстонлиқ 23 минг га, Паркент 11,5минг га каби тоғли районларида ўрмон хўжалиги ерлари бошқа туманларга нисбатан кўп тарқалган. Вилоятнинг қолган районларида ўрмон ерлари 100 гектардан 500-800-1000 гектаргача тарқалганлигини кўришимиз мумкин.

Download 3,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: