O’zbekiston respublikasi davlat soliq qo’mitasi

Mavzu bo'yicha asosiy tushunchalar:
Agrar munosabatlar — Yer suv bilan bog'liq bo'lgan iqtisodiy munosabatlar agrar munosabatlar deb ataladi. Bu munosabatlarning ob'ekti yer bo'lsa, uning sub'ektlari yer egalari, yerda xo'jalik yurituvchilar, nixoyat yerga mehnati singan kishilar xisoblanadi.
Qishloq ho’jaligi — Dexqonchilik va chorvachilik soxalaridagi xo'jaliklar.
Ijara munosabatlari —Xaq to'lash sharti bilan yerdan ma'lum muddatda foydalanish yuzasidan kelib chiqqan iqtisodiy aloqalar.
Renta — erdan foydalanganlik uchun uning egasiga to’lanadigan xaq.
Absolyut renta — yer uchastkalarining sifatidan qat’iy nazar yer xususiy mulk bo’lgani uchun uning egalari oladigan xaq..
Differentsial (tabaqalashgan) renta — yerning xosildorligiga, sifatiga qarab olinadigan va rentaning absolyut rentadan ortiqcha bo’lgan qismi.
Differentsial renta 1 — tupro xaqning tabiiy xosildorligiga va yer uchastkasining joylashuviga qarab olinadigan rentadir, kam xosil yerdagi harajatlar bilan boshqa ser xosil yerdagi harajatlar o’rtasidagi farq.
Differentsial renta 2 — tuproqning iqtisodiy xosildorligining natijasidir. Yerga qo’ishimcha mablag’ sarflab unga ishlov berish orqali xosildorlikni oshirish natijasida olingan renta. Differentsial renta 2 moxiyatan qo’ishimcha sarflab keltirgan qo’ishimcha iqtisodiy foyda, lekin u yer egasiga o’tkandagina rentaga aylanadi.
Monopol renta — aloxida tabiiy iqlim sharoitiga ega bo’lgan, o’ta noyob maxsulot yetishtiriladigan yer uchun uning egasiga to’lanadigan xaq.
Yer narxi — Renta miqdoriga nisbatan to’g’ri mutanosiblikda o’zgarsa, foiz darajasiga nisbatan teskari mutanosiblikda o’zgaradi. Yer egasi uni shunday narxda sotadiki, undan tushgan pul bankka qo’yilganda, rentaga teng miqdorda foiz keltirishi kerak.
Agrobiznes — dexqonchilik va chorvachilik soxasidagi biznes. Dexqonchilik va chorvachilik soxalaridagi hamda shu soxalar maxsulotini qayta ishlash va iste’molga yetkazib berish bilan bog’liq bo’lgan tadbirkorlik faoliyati.